Lesya Ukrainka

Łesia Ukrainka (ukr. Леся Українка), właśc. Łarysa Petriwna Kosacz-Kwitka (ukr. Лариса Петрівна Косач-Квітка), herbu Korczak (ur. 13 lutego?/ 25 lutego 1871 w Nowogrodzie Wołyńskim (Zwiahlu), zm. 1 sierpnia 1913 w Surami) – ukraińska poetka, pisarka i krytyczka literacka. Urodziła się w rodzinie prawnika Petra Kosacza herbu Korczak i pisarki Olhi Kosacz (Ołena Pcziłka). Jej wujem był ukraiński językoznawca i historyk Mychajło Drahomanow. Wykształcenie zdobyła w domu, gdyż od dzieciństwa chorowała na gruźlicę kości. Debiutowała w 1884 roku dwoma wierszami opublikowanymi w lwowskim czasopiśmie „Zoria” („Gwiazda”). Oprócz licznych wierszy, tomy: Na kryłach piseń („Na skrzydłach pieśni”, 1893), Dumy i mriji („Myśli i marzenia”, 1899), Widhuky („Recenzje”, 1902), opublikowała również kilkanaście dramatów. Jej twórczość była odbiciem silnych emocji i duchowego niepokoju, a jednocześnie wiary w zwycięstwo dobra i sprawiedliwości. Czując się spadkobierczynią kultury europejskiej, często nawiązywała do starożytności, a także do współczesnych sobie prądów literatury zachodniej. W jej dziełach wyraźnie widoczne są rysy symbolizmu. Za najdoskonalszy z utworów Łesi Ukrainki uważa się dramat poetycki Lisowa pisnia (Pieśń lasu). Jako krytyczka literacka, Łesia Ukrainka opublikowała szereg artykułów poświęconych historii i współczesności literatury europejskiej, w tym polskiej. Jest również autorką licznych przekładów na język ukraiński, m.in. Homera, Heinego, Hugo, Byrona i Mickiewicza. Była opozycyjnie nastawiona wobec władzy carskiej, przynależała do organizacji marksistowskich na Ukrainie. W 1902 dokonała przekładu Manifestu komunistycznego Karola Marksa na język ukraiński, za co pozostawała pod dozorem policyjnym. W 1901 zmarł jej pierwszy narzeczony Serhij Merżynski. Pod koniec życia wyszła za mąż za etnologa Kłymenta Kwitkę, związek ten jednak – jako mezalians – nie został zaakceptowany przez jej matkę. W tym samym czasie do gruźlicy dołączyła choroba nerek. Łesia Ukrainka zmarła podczas pobytu w sanatorium w Surami (obecnie Gruzja). Jej grób znajduje się na cmentarzu Bajkowa w Kijowie. Główna, centralna ulica Łucka nosi imię Łesi Ukrainki.