William M. Marston

Wiktor Borisowicz Szkłowski (ros. Виктор Борисович Шкловский; ur. 12 stycznia?/ 24 stycznia 1893 w Petersburgu, zm. 5 grudnia 1984 w Moskwie) – rosyjski pisarz, literaturoznawca, filmoznawca i scenarzysta, jeden ze współtwórców i najwybitniejszych przedstawicieli rosyjskiej szkoły formalnej, współzałożyciel OPOJAZu. Najważniejsze jego dzieła naukowe z okresu formalistycznego: Sztuka jako chwyt (1917), O tieorii prozy (1925), Mietod pisatielskiego mastierstwa (1928). W tekstach tych Szkłowski rozwinął m.in. teorię chwytu literackiego, w szczególności „udziwnienia” (nazywanego czasem też „uniezwykleniem”). Po roku 1930 (artykuł Pamiatnik naucznoj oszybkie) zaczyna publikować rzadziej, odchodzi od radykalnie formalistycznego podejścia do literatury i zbliża się nieco (być może pod wpływem okoliczności zewnętrznych) do marksizmu. Nadal jednak interesuje się przede wszystkim analizą formy. Najważniejsze dzieła naukowe z późniejszego okresu: O Majakowskim (1940), O prozie. Rozważania i analizy (1959), Lew Tołstoj (1963) i ważne studium filmoznawcze Eisenstein (1975). W pismach tego okresu Szkłowski więcej miejsca niż wcześniej poświęca zagadnieniu poznania w sztuce. Z pism literackich i autobiograficznych Szkłowskiego należy wymienić: Ze wspomnień (1917-22), Zoo (1923), Żyli-byli (1962). Pochowany na Cmentarzu Kuncewskim w Moskwie. Źródła w języku rosyjskim