Arkadi Gajdar

Arkadij Gajdar, właśc. Arkadij Pietrowicz Golikow, ros. Арка́дий Петро́вич Го́ликов (ur. 9 stycznia?/ 22 stycznia 1904 w Lgowie w guberni kurskiej, zm. 26 października 1941 pod Kaniowem) – radziecki pisarz młodzieżowy. Urodził się w Lgowie. Dzieciństwo spędził w Arzamasie. W czasie wojny domowej w Rosji, w 1918 wstąpił do RPK(b) i jako ochotnik do Armii Czerwonej, gdzie trafił do Jednostki Specjalnego Przeznaczenia w armii Tuchaczewskiego. Zadaniem tych jednostek, stworzonych przez Trockiego, było posuwanie się za jednostkami liniowymi i uniemożliwianie im wycofania się lub rezygnacji z walki. W końcu lipca 1921 wieku 17 lat, został dowódcą 58 samodzielnego pułku do walki z bandytyzmem (jako nastolatek dowodził blisko 2 tys. dorosłych mężczyzn). Brał udział w tłumieniu antybolszewickiego powstania tambowskiego. Odznaczał się wyjątkowym okrucieństwem, osobiście dokonując egzekucji grup zakładników, w tym również kobiet i dzieci. Opis tych zbrodni znalazł się w książce Władimira Sołouchina Słone jezioro (ros. Солёное озеро) (1994). Kilkakrotnie ranny, w 1924 został zdemobilizowany z powodu urazów i nawracających stanów depresyjno-maniakalnych. Kilkakrotnie podejmował próby samobójcze. Leczył się w klinikach psychiatrycznych. W swoim dzienniku wspominał, że śnili mu się ludzie, których zamordował w dzieciństwie. W roku 1925 napisał swą pierwszą powieść – W dni porażek i zwycięstw (ros. В дни поражений и побед). Jego twórczość uznano za narzędzie kształtowania komunistycznych postaw młodzieży. Pod wpływem opowiadania Timur i jego drużyna z 1940, przetłumaczonego na wiele języków, powstawały drużyny pionierów „timurowców”, niosących pomoc ludziom starym i samotnym. Na początku wojny z Niemcami trafił na front jako specjalny korespondent „Komsomolskiej Prawdy”. We wrześniu 1941 roku jego oddział został otoczony przez Niemców w rejonie Kijów–Humań, a on sam trafił do oddziału partyzanckiego. 26 października 1941 zginął w walce. Został pochowany w Kaniowie, gdzie w 1953 roku odsłonięto jego pomnik. Jego syn, Timur Gajdar, był radzieckim admirałem, dziennikarzem i pisarzem.