Hedy Lamarr

Hedy Lamarr, właściwie Hedwig Kiesler (ur. 9 listopada 1914 w Wiedniu, zm. 19 stycznia 2000 w Casselberry) – austriacko-amerykańska aktorka, wynalazczyni i producentka filmowa. Hedy Lamarr pochodziła ze zasymilowanej rodziny żydowskiej, była jedynaczką, córką bogatego austriackiego bankiera. Jej prawdziwe nazwisko brzmiało Hedwig Eva Maria Kiesler. Urodzona 9 listopada 1914 roku. Od dziecka chciała zostać aktorką i przekonała rodziców, by pozwolili jej porzucić szkołę dla aktorstwa. Dzięki swej urodzie po raz pierwszy wystąpiła w filmie w roku 1930. Dużym echem odbił się jej film z 1933 roku Ekstaza, nakręcony przez czeskiego reżysera Gustava Machatego, w którym wystąpiła nago. Film wywołał wielki skandal: w 1936 roku (rok po amerykańskiej premierze) Legion Przyzwoitości wpisał film na swoją listę, Adolf Hitler zakazał wyświetlania w Niemczech, do 1940 roku film nie uzyskał aprobaty biura Haysa i nie był dostępny szerokiej publiczności. W większości krajów, które zdecydowały się pokazywać film, ocenzurowano go przez wycięcie części scen. W 1933 roku wyszła za mąż za biznesmena Fritza Mandla, trzeciego na liście najbogatszych Austriaków, który znajdował się w bliskich relacjach z austriackimi faszystami, a majątek zdobył na handlu bronią z nazistowskimi Niemcami. Zazdrosny mąż próbował wykupić wszystkie kopie filmu Ekstaza, jednak bez powodzenia. Zaraz po ślubie Mandl zakazał jej grania w filmach. Mandl miał liczne znajomości w elitach ówczesnych władz i w ten sposób jego żona mogła poznać Mussoliniego i Hitlera. Zajmował się produkcją uzbrojenia, a zwłaszcza systemami łączności radiowej. Dzięki temu jego żona miała okazję zapoznać się z nowoczesną techniką i okazała się utalentowana w tym kierunku. W 1937 roku, mając dość męża i jego faszystowskich poglądów, rozwiodła się i uciekła do Londynu, gdzie poznała producenta filmowego Louisa Mayera, współzałożyciela wytwórni filmowej Metro-Goldwyn-Mayer (MGM). Lamarr z powodzeniem zdołała wynegocjować dla siebie korzystny kontrakt w studiu MGM. Wtedy zmieniła nazwisko na Hedy Lamarr na cześć gwiazdy kina niemego Barbary La Marr i w 1938 roku wspólnie z Mayerem trafiła do Hollywood, gdzie grała w wielu filmach aż do końca 1941 roku. W wolnych chwilach zajmowała się wynalazkami, opracowała m.in. pastylkę musującą, tworzącą napój podobny do Coca-Coli i pojemnik na zużyte chusteczki przyklejony do pudełka z tymi czystymi, ale żaden z jej wynalazków nie znalazł uznania. Chociaż grała z największymi gwiazdami kina i w ciągu 6 lat wystąpiła w 17 filmach, nie została wielką gwiazdą. Reklamowano ją jako najpiękniejszą kobietę Hollywood. Po dwóch latach w MGM zaczęto jednak w nią wątpić, a po pojawieniu się w wytwórni Ingrid Bergman, która szybko stała się gwiazdą, Lamarr wycofała się z kariery aktorskiej i w 1942 roku zerwała kontrakt z MGM. Gdy we wrześniu 1940 roku niemiecki okręt podwodny storpedował brytyjski statek wiozący dzieci, Lamarr i jej przyjaciel kompozytor George Antheil postanowili opracować system sterowania torpedą za pomocą fal radiowych. By uniemożliwić przeciwnikowi przejęcie kontroli nad torpedą zaproponowała, by sygnał sterujący wysyłać metodą często zmieniających się częstotliwości. W celu wprowadzenia pomysłu w życie Antheil postanowił zastosować rolki z taśmami, jakich używał do sterowania swoimi instrumentami muzycznymi. 10 czerwca 1941 roku Lamarr (jako Hedy Kiesler Markey, jej zamężne nazwisko w tym czasie) i Antheil zarejestrowali w urzędzie patentowym odmianę systemu, który określamy dziś jako FHSS (ang. frequency-hopping spread spectrum) pod numerem 2292387.