Dashiell Hammett

Samuel Dashiell Hammett (ur. 27 maja 1894 w hrabstwie Saint Mary’s w stanie Maryland, zm. 10 stycznia 1961 w Nowym Jorku) – amerykański autor powieści kryminalnych i opowiadań detektywistycznych, scenarzysta filmowy. Uchodzi za twórcę gatunku literackiego zwanego czarnym kryminałem. Jego rodzicami byli Richard Thomas Hammett i Annie Bond Dashiell (forma Dashiell to zanglicyzowana postać francuskiego: De Chiel). Dorastał w Filadelfii i Baltimore. Sam (tak był nazywany zanim zaczął pisać) porzucił szkołę w wieku 13 lat i wykonywał różne prace, zanim zatrudnił się w Narodowej Agencji Detektywistycznej Pinkertona w San Francisco. Pracował w niej jako detektyw od 1915 do 1921, z przerwą na służbę wojskową podczas I wojny światowej. Służył w Zmotoryzowanym Korpusie Medycznym US Army. Zachorował na „hiszpankę”, a później zapadł na gruźlicę i w rezultacie okres wojenny spędził jako pacjent w szpitalu w Ameryce. W 1921 ożenił się z pielęgniarką, Josephine Dolan. Miał z nią dwie córki: Mary Jane (ur. w 1921) i Josephine (ur. w 1926). Następnie podjął pracę w reklamie, ale po pewnym czasie zajął się pisarstwem. Inspirację dała mu praca prywatnego detektywa, którym także jest bohater jego powieści – Sam Spade. W 1930 zaangażował się uczuciowo w związek z Nell Martin, autorką opowiadań i powieści. Zadedykował jej Szklany klucz, a ona jemu w rewanżu – powieść Kochankowie powinni się pobierać (Lovers Should Marry). W 1931 poznał dramatopisarkę Lillian Hellman i miał z nią trwający trzydzieści lat romans. Najbardziej znaną książką Hammetta jest Sokół maltański, bestsellerowa powieść, którą trzykrotnie filmowano (1931, 1936, 1941). Najlepszą i zarazem najpopularniejszą ekranizacją, będącą klasyczną pozycją filmu noir jest obraz Johna Hustona (Sokół maltański) z 1941, z Humphreyem Bogartem w roli głównej. Ostatnią powieść napisał w 1934. Resztę życia poświęcił działalności lewicowej. Stał się skrajnym antyfaszystą, a w 1937 wstąpił do Komunistycznej Partii Stanów Zjednoczonych i w okresie współpracy niemiecko-radzieckiej działał w Keep America Out of War Committee, przeciwko włączeniu się Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej. W 1942, po Pearl Harbor, wstąpił do wojska. Pomimo iż był inwalidą wojennym z I wojny – ofiarą gruźlicy – użył swoich wpływów, aby ponownie przystąpić do służby. Większość wojny spędził jako sierżant na Aleutach, gdzie redagował gazetę wojskową. Skończył wojnę z rozedmą płuc. W 1951 przez 5 miesięcy przebywał w więzieniu za lekceważenie sądu (odmowę zeznań). W latach 50. był przesłuchiwany przez komisję Kongresu Stanów Zjednoczonych (maccartyzm). Złożył oświadczenie na temat swojej działalności politycznej, po czym odmówił dalszej współpracy z komisją, która w konsekwencji umieściła go na tzw. czarnej liście Hollywoodu. Przez wiele lat borykał się z chorobą alkoholową. Zmarł 10 stycznia 1961 w nowojorskim szpitalu Lenox Hill na raka płuca, zdiagnozowanego dwa miesiące przed śmiercią.