Jack Palance

Jack Palance, właśc. Volodymyr Palahniuk (ur. 18 lutego 1919 w Hazle Township, zm. 10 listopada 2006 w Montecito) – amerykański aktor pochodzenia ukraińskiego. Urodził się w sekcji Census-designated place Lattimer w Hazle Township w stanie Pensylwania jako jedno z pięciorga dzieci, syn Anny Gramiak i Ivana Palahniuka, który był górnikiem. Jego rodzice byli ukraińskimi imigrantami; jego ojciec urodził się w wiosce Iwanie Złote na zachodniej Ukrainie, a matka pochodziła z okolic Lwowa. Uczęszczał na University of North Carolina at Chapel Hill. Pracował jako górnik węgla i radio-mechanik. Uprawiał zawodowo boks pod koniec lat 30., jednak w trakcie wojny porzucił to zajęcie i został pilotem bombowca B-24. Podczas szkoleniowego lotu w Arizonie, samolot został rozbity, w wyniku czego Jack doznał obrażeń twarzy i wymagał operacji plastycznej. Po wojnie, studiował na wydziale dramatu na Uniwersytecie Stanforda. W czasie studiów pracował krótko jako kucharz, kelner, ratownik w Jones Beach State Park i model. Po ukończeniu studiów, w 1947 niemal natychmiast zadebiutował na Broadwayu w roli rosyjskiego żołnierza w spektaklu Rzeka dwóch serc autorstwa Ernesta Hemingwaya. W 1948 roku zastąpił Marlona Brando w roli Stanleya Kowalskiego w broadwayowskiej produkcji Tennessee Williamsa Tramwaj zwany pożądaniem, co zwróciło na niego uwagę reżysera Elii Kazana, który powierzył mu rolę Blackiego w dreszczowcu Panika na ulicach (Panic in the Streets, 1950) u boku Richarda Widmarka. Zasłynął rolami w Sudden Fear (1952) oraz w klasycznym westernie Jeździec znikąd (1953), za które w 1953 i w 1954 otrzymał nominacje do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego. Niezapomniana pozostanie bardzo wyrazista rola porucznika Joe Costy w dramacie wojennym Roberta Aldricha z 1956 Atak. W latach 50. i 60. grał charakterystyczne role złoczyńców, w tym Kuby Rozpruwacza, Attyli czy Fidela Castro. 30 marca 1992 roku w Dorothy Chandler Papillon w Kalifornii, podczas gdy uhonorowano go Nagrodą Akademii Filmowej za drugoplanową rolę w komedii Sułtani westernu (City Slickers, 1991), zaskoczył publiczność ceremonii, pokazując swój fizyczny wigor. Wykonał na scenie kilkanaście pompek (także na jednej ręce), mimo że w tym czasie miał 73 lata. Wydarzenie to przeszło do historii kina, wielokrotnie nawiązywano doń i parodiowano je. 21 kwietnia 1949 ożenił się z Virginią Baker, z którą miał trzy córki: Holly (ur. 5 sierpnia 1950), Brooke (ur. 9 lutego 1952) i Cody (ur. 1955, zm. 1998). 5 czerwca 1968 rozwiódł się. 6 maja 1987 poślubił Elaine Rochelle Rogers.