Damon Wayans

Damon Kyle Wayans Sr. (ur. 4 września 1960 w Nowym Jorku) – amerykański aktor, komik, scenarzysta, producent i reżyser filmowy. Sławę przyniósł mu sitcom nadawany na kanale ABC On, ona i dzieciaki (My Wife and Kids), którego był współproducentem. Urodził się w Nowym Jorku jako syn Elviry Alethiy (z domu Green), pracowniczki socjalnej, i Howella Stoutena Wayansa, menadżera supermarketu. Miał czterech braci – Dwayne’a (ur. 1957), Keenena Ivory’ego (ur. 1958), Shawna (ur. 1971) i Marlona (ur. 1972) oraz pięć sióstr – Diedre, Elvirę, Kim (ur. 1961), Nadię i Vonnie. Jego ojciec był Świadkiem Jehowy. Urodzony ze stopą końsko-szpotawą, nosił szelki i obuwie korekcyjne do 15 roku życia. Występował w dzieciństwie, by zwrócić na siebie uwagę rodziców i dziewięciorga rodzeństwa. Uczęszczał do Murry Bergtraum High School. W 1981 rozpoczął karierę jako komik stand-up. Zadebiutował na kinowym ekranie jako zniewieściały pracownik hotelu w komedii sensacyjnej Martina Bresta Gliniarz z Beverly Hills (Beverly Hills Cop, 1984) u boku Eddiego Murphy’ego. W latach 1985–1986 występował w roli ekstrawaganckiego homoseksualnego policjanta lub zwykłego gliniarza w programie Saturday Night Live, po czym został zwolniony po zaledwie jedenastu odcinkach. Wayans zaczął występować w swoich własnych produkcjach HBO. W latach 1990–1994, przez trzy sezony był gwiazdą i scenarzystą serii In Living Color, za którą osobiście otrzymał dwie nominacje do nagrody Emmy. Grał tam m.in. ponurego Homey the Clown i nadmiernie zniewieściałego współprowadzącego skecze „Men on Film”. Powrócił na duży ekran w komedii romantycznej Roxanne (1987), humorystycznej uwspółcześnionej wersji sztuki Edmonda Rostanda Cyrano de Bergerac w reżyserii Freda Schepisi z udziałem Steve’a Martina i Daryl Hannah. Pojawił się w wideoklipie Janet Jackson „The Best Things in Life Are Free” (1992). Kandydował do roli Człowieka-Zagadki w Batman Forever (1995), którą ostatecznie przyjął Jim Carrey. Zagrał główną rolę jako były zawodnik Stallions – quarterback James „Jimmy” Alexander Dix, który został wyrzucony z ligi pod zarzutem hazardu i domniemanego nadużywania narkotyków, w komedii sensacyjnej Tony’ego Scotta Ostatni skaut (1991) z Bruce’em Willisem, bezrobotnego artysty, który przyjmuje pracę w firmie zajmującej się kartami kredytowymi w komedii kryminalnej Więcej szmalu (Mo' Money, 1992), Darryl Walker w parodii komedii o superbohaterach Blankman (1994), major United States Marine Corps Benson Winifred Payne w komedii Nicka Castle’a Szczeniackie wojsko (1995), jako gwiazdor koszykówki Lewis Scott w komedii Chluba Boston Celtics (1996), policjant Jack Carter w komedii sensacyjnej Kuloodporni (1996) i bokser James „The Grim Reaper” Roper w komedii Wielka biała pięść (1996). W październiku 1996 wyprodukował Waynehead, krótkometrażową kreskówkę dla The WB, z Orlando Brownem. W latach 1997-1998 był producentem wykonawczym 413 Hope St., serialu sieci FOX z udziałem Richarda Roundtree, Shari Headley i Jessego L. Martina. W marcu 1998 zagrał detektywa z Chicago w sitcomie Damon na antenie FOX. W 1999 ukazała się jego bestsellerowa książka The New York Times Bootleg, ze współautorem Davidem Asbery; jest to humorystyczna kompilacja jego spostrzeżeń na temat rodziny.