Aleksandr Prokhanov

Aleksandr Andriejewicz Prochanow (ros. Алекса́ндр Андре́евич Проха́нов, ur. 26 lutego 1938 w Tbilisi) – radziecko-rosyjski pisarz i publicysta, członek sekretariatu Związku Pisarzy Federacji Rosyjskiej oraz autor ponad 30 powieści i zbiorów opowiadań. Od listopada 1993 jest redaktorem naczelnym skrajnie prawicowej (lub radykalnie reakcyjnej) gazety Zawtra („Jutro”). Założyciel Klubu Izborskiego, zdecydowany przeciwnik pieriestrojki – przemian ustrojowych w ZSRR, zainicjowanych w 1985 przez Michaiła Gorbaczowa. Prawicowy nacjonalista. Aleksandr Prochanow urodził się w Tbilisi, mieście ówcześnie będącym częścią Gruzińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, do którego jego przodkowie, członkowie rosyjskiej chrześcijańskiej grupy religijnej „Mołokanie”, zostali zesłani przez Katarzynę Wielką. Jeden z nich, Iwan Prochanow, był przywódcą Wszechrosyjskiego Związku Chrześcijan Ewangelików (1908-1928). W 1955 roku Prochanow rozpoczął naukę w Moskiewskim Instytucie Lotnictwa, gdzie po raz pierwszy zaczął pisać poezję i prozę. Uczelnię tę ukończył w 1960 roku. Po studiach pracował jako inżynier w jednym z radzieckich instytutów badawczych (Научно-исследовательский институт), a następnie w latach 1962–1964 był zatrudniony jako leśniczy w Karelii i obwodzie moskiewskim. Pod koniec lat sześćdziesiątych zaczął pisać eseje i felietony dla czasopism Krugozor, Smiena, Sielskaja Mołodioż, a następnie zainspirował się twórczością Andrieja Płatonowa i Vladimira Nabokova. Między 1960 a 1970 rokiem pracował dla sowieckich gazet Prawda i Litieraturnaja Gazieta. Jako korespondent zagraniczny Prochanow odwiedził między innymi Afganistan, Nikaraguę, Kambodżę, Angolę i Etiopię. Podróże te stanowiły dla niego materiał potrzebny do napisania późniejszych książek. Prochanow był jednym z pierwszych dziennikarzy, którzy opisali wydarzenia z marca 1969 na wyspie Zhenbao podczas radziecko-chińskiego Konfliktu nad Ussuri. W 1971 roku ukazała się jego pierwsza książka zatytułowana Иду в путь мой. Jego mentor i promotor literacki Jurij Trifonow napisał do niej przedmowę. Prochanow w swoich wspomnieniach powie później o nim: „Lubił ekspresyjność, eksperymenty z językiem, przepływ metafor, mój naiwny młodzieńczy panteizm. Ale moje pierwsze powieści zorientowane na społeczeństwo wzbudziły w nim sceptycyzm, więc powierzył mnie pod opiekę innemu pisarzowi, Władimirowi Makaninowi, który był w tym czasie moim dobrym przyjacielem”. W 1972 roku Prochanow został członkiem Związku Pisarzy ZSRR. W połowie lat osiemdziesiątych był aktywnym współpracownikiem gazet Mołodaja Gwardija, Nasz Sowremiennik i gazety Litieraturnaja Rossija. W 1990 Prochanow kandydował na stanowisko redaktora naczelnego Litieraturnajej Gaziety, ostatecznie jednak na to stanowisko wybrano Fiodora Burlackiego, protegowanego Michaiła Gorbaczowa. W latach 1989–1991 Prochanow pracował jako redaktor naczelny czasopisma Sowietskaja Literatura, wydawanego w dziewięciu językach w ponad stu krajach. Mimo tego iż miał reputację zagorzałego komunisty, nigdy nie wstąpił do partii komunistycznej.