Piotr Fronczewski

Piotr Fronczewski (ur. 8 czerwca 1946 w Łodzi) – polski aktor teatralny, filmowy i dubbingowy, piosenkarz, satyryk, reżyser teatralny oraz pedagog. Ma w swoim dorobku artystycznym blisko 120 ról filmowych w serialach telewizyjnych i filmach fabularnych. Grał rozmaite role filmowe, poczynając od roli ojca (Tygrysy Europy, Rodzina zastępcza), Fryderyka (Miłość ci wszystko wybaczy i Lata dwudzieste... lata trzydzieste... ) czarodzieja (Akademia pana Kleksa, Podróże Pana Kleksa, Pan Kleks w kosmosie i Tryumf pana Kleksa), lekarza (Cesarskie cięcie i Dzień świra), a kończąc na rolach gangsterskich (Zabij mnie glino i Ostatnia misja). Obdarzony charakterystycznym głosem występował w słuchowiskach radiowych (np. W Jezioranach, Rodzina Poszepszyńskich). Użyczał głosu bohaterom gier komputerowych (m.in. Wrota Baldura) oraz filmów animowanych (m.in. Diego z Epoki lodowcowej). Ma także na swoim koncie dużo ról pierwszo i drugoplanowych w filmach Piotruś Pan, Lemony Snicket: Seria niefortunnych zdarzeń, Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków, Opowieść wigilijna, Gnomeo i Julia, Auta 2 i Księga dżungli. Absolwent, reżyser i profesor nauk teatralnych PWST w Warszawie. Uznawany za jednego z najwybitniejszych i najwszechstronniejszych aktorów w historii polskiej kinematografii. Przez Gustawa Holoubka, Tadeusza Łomnickiego i Zbigniewa Zapasiewicza został w 1990 uznany za jednego z trzech największych polskich aktorów dramatycznych po 1965 (obok Wojciecha Pszoniaka i Andrzeja Seweryna). Laureat ponad 20 nagród filmowych. W rankingu czytelników tygodnika „Polityka” zajął 15. miejsce na liście najwybitniejszych polskich aktorów. Syn Władysława (1900–1969) i Bogny z domu Duszyńskiej (1912–2016). Jego ojciec pochodził z rodziny żydowskiej, był synem Izraela i Natalii Finkelsztejnów, przed II wojną światową przyjął chrzest i zmienił nazwisko na Fronczewski. Po wojnie był organizatorem widowni w Teatrze Syrena. Urodził się w Łodzi, gdzie spędził kilka pierwszych lat życia, a następnie przeprowadził się z rodziną do Komorowa, a później do Warszawy. Jako dziecko zafascynował się teatrem. W latach 50. występował w spektaklach Teatru Telewizji Żołnierz królowej Madagaskaru, Szymon Chrząszcz znieważa sakrament małżeństwa, One dwie i on jeden, Koniec świata o godzinie ósmej i Pół godziny na stacji, a także grał w spektaklach Teatru Syrena Pan Vincenzo jest moim ojcem u boku Adolfa Dymszy i Madame Sans-Gêne. Na wielkim ekranie debiutował jako 12-latek rolą Bogusia, syna listonosza w filmie Stanisława Różewicza Wolne miasto (1958). Na początku lat 60. występował w roli Bolka Jabłońskiego w słuchowisku W Jezioranach. Niedługo później, z powodu złych ocen w szkole, zaniechał działalności aktorskiej, by skupić się na nauce – uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego pw. św. Augustyna w Warszawie, a w dziewiątej klasie przeniósł się do XXXIV LO im. Karola Świerczewskiego. W 1964 rozpoczął naukę w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Po ukończeniu studiów z wyróżnieniem w 1968 zaczął grać w warszawskim Teatrze Narodowym, z którego po roku odszedł, by rozpocząć pracę w Teatrze Współczesnym. W 1973 przeszedł do kierowanego przez Gustawa Holoubka Teatru Dramatycznego, w którym występował przez kolejne dziesięć lat – grał m.in. Henryka w Ślubie, księcia Filipa w Iwonie, księżniczce Burgundy, hrabiego Szarmę w Operetce, Błazna w Król Lear czy tytułowych bohaterów w Bartleby, Hamlecie i Kaliguli . W tym czasie występował również w kabaretach, m.in. w Kabarecie Pod Egidą Jana Pietrzaka i Kabarecie Olgi Lipińskiej . W latach 70. wraz z Janem Pietrzakiem i Krystyną Jandą był inwigilowany przez SB w ramach akcji wymierzonej przeciwko twórcom Kabaretu Pod Egidą – oferowano wyjazdy zagraniczne w zamian za podpisanie tzw. lojalki, której jednak nigdy nie podpisał . Powodem zainteresowania służb specjalnych był również fakt, że Piotr Fronczewski w 1977 podpisał apel Komitetu Obrony Robotników w obronie robotników Radomia i Ursusa uczestniczących w protestach czerwcowych . 26 stycznia 1977 Służba Bezpieczeństwa rozpoczęła rozpracowanie Fronczewskiego w ramach Sprawy Operacyjnego Rozpracowania o kryptonimie "As". Do jego inwigilacji wykorzystano licznych tajnych współpracowników, podsłuch telefoniczny i kontrolę korespondencji . Po wprowadzeniu stanu wojennego wraz z innymi artystami przyłączył się do bojkotu państwowych mediów, co też odnotowano w zebranej dokumentacji . SB próbowała pozyskać go do współpracy w charakterze tajnego współpracownika stosując wobec niego szantaż przy wykorzystaniu faktu prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu . Piotr Fronczewski nie zgodził się na współpracę, a ponadto treść prowadzonych z nim rozmów ujawnił znajomym. Służba Bezpieczeństwa podjęła bezskuteczne próby skompromitowania aktora w środowisku artystycznym, ostatecznie zakończyła prowadzenie sprawy 26 listopada 1986 i zebrane materiały zostały złożone do archiwum MSW . Obecnie znajdują się w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej pod sygnaturą AIPN 01322/775 .