John Wayne

John Wayne, właśc. Marion Robert Morrison (ur. 26 maja 1907 w Winterset, zm. 11 czerwca 1979 w Los Angeles) – amerykański aktor, reżyser i producent filmowy, który zdobył popularność głównie dzięki rolom w westernach, jedna z największych legend Hollywood. Symbol amerykańskiego indywidualizmu i patriotyzmu. Odznaczony Złotym Medalem Kongresu i Prezydenckim Medalem Wolności. American Film Institute umieścił go na 13. miejscu na liście największych aktorów wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends). Jego rodzicami byli – mający szkocko-irlandzkie korzenie prezbiterianie – Clyde Leonard Morrison (aptekarz) i Mary Alberta z d. Brown. Przyszedł na świat jako Marion Robert, ale rodzice zmienili mu drugie imię na Mitchell, kiedy urodził się jego młodszy brat, który został ochrzczony jako Robert. Morrisonowie – ze względu na kłopoty z płucami głowy rodziny – przeprowadzili się z Iowy do znacznie łagodniejszej pod względem klimatu Kalifornii i osiedli na ranczu na pustyni Mojave. Farma jednak nie zapewniła dochodów wystarczających na utrzymanie i w 1911 rodzina przeniosła się do Glendale, gdzie Clyde Morrison ponownie podjął pracę farmaceuty. Marion pomagał ojcu w aptece, dorabiał także dostarczając gazety oraz sprzedając lody w cukierni, której właściciel zajmował się dodatkowo podkuwaniem koni w hollywoodzkich wytwórniach filmowych. W owym czasie chłopiec otrzymał przydomek „Mały Duke” (ang. Little Duke), który nadał mu lokalny strażak, widząc jak Marionowi w drodze do szkoły nieodmiennie towarzyszy duży airedale terrier, wabiący się Duke. Wkrótce przydomek został skrócony i już jako „The Duke” przylgnął do Morrisona-Wayne’a na całe życie. Marion uczęszczał do Wilson Middle School, a następnie do Glendale High School, z której drużyną futbolową zdobył w 1924 mistrzostwo ligi szkół średnich. Zamierzał studiować w United States Naval Academy w Annapolis, ale nie został przyjęty i w rezultacie – dzięki stypendium sportowemu – podjął naukę na Uniwersytecie Południowej Kalifornii (1925-1927). Jednakże wskutek doznanej kontuzji stracił stypendium i musiał przerwać studia. Karierę w Hollywood zaczął pod koniec lat 20 jako monter dekoracji w wytwórni Fox Film Corporation. Dorabiał także jako magazynier, kierowca, stróż i statysta. Po raz pierwszy na ekranie pojawił się w 1926, występując w dwóch melodramatach – Brown of Harvard i Bardelys the Magnificent oraz westernie – The Great K & A Train Robbery (u boku Toma Mixa). Jego słynne nazwisko: „John Wayne”, wymyślił w 1930 reżyser Raoul Walsh (inspirując się biografią generała „Mad Anthony’ego” Wayne’a) i obsadził go w swoim filmie Droga olbrzymów (1930). Gwiazdą stał się dzięki roli w klasyku gatunku, westernie Dyliżans (1939). Za rolę w obrazie Prawdziwe męstwo (1969), w którym sparodiował stare schematy westernowe, zdobył w 1970 Oscara. Był rekordzistą z największą liczbą głównych ról, bo aż 142 na 157 filmów. Zmarł 11 czerwca 1979 na raka żołądka (cierpiał również na nowotwór płuca). Miał 72 lata. Został pochowany w kalifornijskim Pacific View Memorial Park w Corona del Mar. W filmie biograficznym Trumbo z 2015 w roli Wayne’a wystąpił David James Elliott.