Andrzej Szczypiorski

Andrzej Szczypiorski (ur. 3 lutego 1928 w Warszawie, zm. 16 maja 2000 tamże) – polski pisarz, scenarzysta, polityk, w czasie II wojny światowej żołnierz Armii Ludowej, uczestnik powstania warszawskiego, więzień obozu Sachsenhausen, od lat 70. działacz opozycji w PRL, senator I kadencji. Dorastał w rodzinie ukształtowanej przez mieszczańskie i naukowe otoczenie. W okresie II wojny światowej studiował na tajnym uniwersytecie, współorganizowanym przez jego ojca Adama, socjalistycznego historyka i matematyka. W tym czasie wstąpił do Armii Ludowej. W 1944 wziął udział w powstaniu warszawskim, został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen, gdzie przebywał do 1945. W latach 1946–1947 studiował na Wydziale Konsularno-Dyplomatycznym Akademii Nauk Politycznych w Warszawie. W latach 1948–1951 pracował jako redaktor dziennika „Życie Warszawy”, kierownik rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach (1950–1955), w okresie 1951–1956 jako kierownik literacki Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. W latach 1956–1958 był radcą ambasady PRL w Danii, następnie do 1964 redaktorem Polskiego Radia w Warszawie, a w okresie 1965–1975 tygodnika „Polityka”, od 1971 do 1975 pisał dla miesięcznika „Odra” we Wrocławiu. Andrzej Szczypiorski był tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa PRL. Był rozpracowywany od końca lat 40. Współpracę nawiązał w połowie lat 50., zajmował się inwigilacją swojego ojca Adama Szczypiorskiego i namawianiem go do powrotu z emigracji do kraju. W 1952 miał miejsce jego debiut literacki w „Życiu Literackim”. Pod pseudonimem Maurice S. Andrews napisał kilka powieści kryminalnych. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1974 był sygnatariuszem Listu 15, dotyczącego sytuacji Polaków w ZSRR. Pod koniec lat 70. związał się z opozycją demokratyczną (KOR). Był też współpracownikiem Polskiego Porozumienia Niepodległościowego. Od 1977 publikował coraz częściej w gazetach opozycyjnych w obiegu podziemnym, co doprowadziło do jego internowania po ogłoszeniu w grudniu 1981 stanu wojennego. Po politycznych zmianach w Polsce w latach 1989–1991 jako reprezentant Komitetu Obywatelskiego (przystąpił do ROAD, zasiadał w radzie naczelnej tej partii), a następnie Unii Demokratycznej, sprawował mandat senatora I kadencji. Działał na rzecz niemiecko-polskiego pojednania, w 1995 za podejmowane w tym zakresie starania otrzymał Federalny Krzyż Zasługi. Opowiadał się za pojednaniem i zbliżeniem polsko-żydowskim, stał na czele Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Izraelskiej (TPPI). Został pochowany na cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie (kwatera C–5–1). Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży, której był przewodniczącym, w 2000 ustanowiła Nagrodę im. Andrzeja Szczypiorskiego. Pierwszy raz nagroda została przyznana Marzenie Łotys, przewodniczącej Stowarzyszenia Edukacja Inaczej.