Jerzy Hoffman

Jerzy Julian Hoffman (ur. 15 marca 1932 w Krakowie) – polski reżyser i scenarzysta filmowy. Działalność reżyserską rozpoczął jako dokumentalista, współpracując z Edwardem Skórzewskim, z którym nakręcił także filmy fabularne Gangsterzy i filantropi oraz Prawo i pięść. Sławę zdobył przede wszystkim jako twórca adaptacji Sienkiewiczowskiej Trylogii (Pan Wołodyjowski, Potop, Ogniem i mieczem), osadzonej w czasach XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Był także realizatorem filmów obyczajowych i wojennych. Jerzy Hoffman urodził się w Krakowie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, jako syn dwojga lekarzy Zygmunta Hoffmana (1898-1979) i Marii z domu Schmelkes (1898-1998). Jego rodzice ukończyli studia lekarskie i praktykowali zawód od 1929, zamieszkując w Gorlicach. Po wybuchu II wojny światowej wraz z rodziną uciekł na wschodnie tereny kraju, gdzie mieszkał początkowo w Tarnopolu, następnie Stryju i Daszawie. W 1940 został wywieziony wraz z najbliższą rodziną na Syberię, gdzie zmarli m.in. jego dziadkowie ze strony ojca. Członkowie jego rodziny, którzy pozostali na terenach okupowanych przez Niemców w większości stali się ofiarami Holocaustu. Jego ojciec w 1943 wstąpił do 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Dzięki przysłanym przez niego dokumentom rodzina Hoffmanów mogła latem 1945 wrócić do Polski, gdyż rodziny wojskowych miały wówczas pierwszeństwo. Podczas nauki szkolnej działał w komunistycznych organizacjach harcerskich działających pod patronatem ZWM i ZMP. Po zdaniu matury w Bydgoszczy w 1950 podjął studia reżyserskie we Wszechrosyjskim Państwowym Instytucie Kinematografii w Moskwie i ukończył je w 1955. Podczas studiów Hoffman poznał innego adepta reżyserii, Edwarda Skórzewskiego, z którym podjął wieloletnią współpracę. Hoffman zadebiutował wraz ze Skórzewskim w 1954 roku filmem dokumentalnym Czy jesteś wśród nich?!, inscenizowaną produkcją ukazującą działalność wandali. W podobnym stylu utrzymany był dokument Uwaga, chuligani! (1955), który poprzez ukazywanie bandytyzmu w Warszawie stanowił bunt wobec propagandy socrealistycznej, rozpoczynając tzw. czarną serię w polskim dokumencie. W 1956 roku tandem Hoffman-Skórzewski zrealizował dokument inscenizowany Dzieci oskarżają oraz film turystyczny Jaś i Małgosia; w 1957 roku duet reżyserski stworzył reportaże Sopot 1957 oraz Na drogach Armenii, natomiast w 1958 roku – reportaż Pamiątka z Kalwarii, film etnograficzny Karuzela Łowicka oraz Tor; ten ostatni był poświęcony historii Komunistycznej Partii Polski. W roku 1959 Hoffman i Skórzewski zrealizowali reportaże Typy na dziś i Gaudeamus, a w 1960 roku – Dwa preludia, Reportaż prosto z patelni, Pocztówki z Zakopanego i Dwa oblicza Boga . W 1961 roku powstał dokument Aby kwitło życie..., będący filmem propagującym Wojsko Polskie , natomiast w 1962 roku ukazały się trzy reportaże o rewolucji kubańskiej: Spotkali się w Hawanie, Patria o Muerte i Hawana 61 . W 1962 roku Hoffman i Skórzewski zrealizowali pierwszy film fabularny pt. Gangsterzy i filantropi. Składał się z dwóch komediowych nowel o przestępcach, którzy spotykają się w więziennej karetce: gangsterach, którzy zorganizowali skok na furgonetkę z pieniędzmi oraz oszuście podającym się za kontrolera Inspekcji Handlowej . Obaj reżyserzy kontynuowali działalność dokumentalną: w 1963 ukazał się kolejny dokument duetu pod nazwą Visitez Zakopane . W 1964 roku Hoffman i Skórzewski stworzyli film Prawo i pięść na podstawie powieści Józefa Hena Toast. Był on opowieścią o byłym więźniu obozu koncentracyjnego (w rolę wcielił się Gustaw Holoubek), który po II wojnie światowej trafia na Ziemie Odzyskane i podejmuje walkę z szabrownikami. Krytycy określali Prawo i pięść mianem polskiego westernu . W tym samym roku Hoffman opracował już samodzielnie film montażowy 1956-1957, będący częścią cyklu dokumentalnego Chwila wspomnień .