Jane Fonda

Jane Seymour Fonda (ur. 21 grudnia 1937 w Nowym Jorku) – amerykańska aktorka, producentka, pisarka oraz działaczka polityczna. Urodziła się w Nowym Jorku jako córka aktora Henry’ego Jaynesa Fondy (ur. 16 maja 1905, zm. 12 sierpnia 1982) i finansistki Frances Seymour Fondy (z domu Brokaw; 14 kwietnia 1908, zm. 14 kwietnia 1950). Imię zawdzięcza trzeciej żonie króla Henryka VIII – Jane Seymour. Jej młodszy brat Peter Henry (ur. 23 lutego 1940, zm. 16 sierpnia 2019) został zawodowym aktorem, scenarzystą i reżyserem filmowym. Z pierwszego małżeństwa matki miała przyrodnią siostrę Frances de Villers Brokaw (1931–2008). Kiedy miała 12 lat, jej matka popełniła samobójstwo w szpitalu psychiatrycznym Craig House w nowojorskim Beacon. W 1950 jej ojciec poślubił aktorkę Susan Blanchard, starszą tylko o dziewięć lat od Jane; małżeństwo to zakończyło się rozwodem w 1956. W wieku 15 lat Fonda uczyła się tańca w Fire Island Pines w Nowym Jorku. Jako dziecko kilkakrotnie zmieniała szkołę. Uczęszczała do Greenwich Academy w Greenwich w stanie Connecticut. Naukę kontynuowała w Troy. Jako nastolatka, po wyrzuceniu z kolejnej placówki – Vassar College w Poughkeepsie, wyjechała do Paryża, by kształcić się w zakresie malarstwa. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych przez jakiś czas pracowała jako modelka. Trafiła nawet na okładkę „Vogue”. W 1954 zgodziła się zagrać obok Henry’ego w przedstawieniu charytatywnym Dziewczyna z prowincji (The Country Girl), na deskach Omaha Community Theatre w Omaha w stanie Nebraska. Zadania tego podjęła się jednak niechętnie, gdyż była wówczas poważnie skłócona z ojcem. W 1958 zapisała się na kursy dramatyczne do Actors Studio Lee Strasberga i zagrała na Broadwayu w inscenizacji Tall Story, a następnie przed kamerą w ekranizacji (1960) tegoż spektaklu w reżyserii Joshui Logana. Obraz, podobnie jak jej następne filmy: A Walk on the Wild Side (1962) Edwarda Dmytryka oraz Sunday in New York (1963) Petera Tewksbury, zauważyło jedynie wąskie grono widzów. Kolejny projekt, In the Cool of the Day (1963) Roberta Stevensa, zakończył się natomiast fiaskiem i przyznaniem Fondzie przez pismo „The Harvard Lampoon” statuetki dla najgorszej aktorki. Po tym filmie wyjechała do Paryża. Tam spotkała Rogera Vadima, za którego wyszła za mąż. Pierwsze małżeństwo zaowocowało córką Vanessą oraz kilkoma filmami. Rozstała się z mężem. Wróciła do Stanów Zjednoczonych i zaangażowała się w politykę. Razem z Donaldem Sutherlandem założyła grupę Free The Army (FTA) – Uwolnić Armię, agitowała przeciwko wojnie wietnamskiej. Wyszła po raz drugi za mąż, tym razem za aktywistę i polityka Toma Haydena. W ciągu kilku lat stała się głównym celem ataków konserwatystów.