Salman Rushdie

Ahmed Salman Rushdie (ur. 19 czerwca 1947 w Bombaju, arab.:أحمد سلمان رشدی, hindi: अहमद सलमान रश्दी) – brytyjski pisarz i eseista pochodzenia indyjskiego, specjalizujący się w tematach związanych z Subkontynentem Indyjskim i relacjami świata zachodniego ze wschodem. Zdobywca Nagrody Bookera za książkę pt. Dzieci północy. Jego twórczość charakteryzuje się realizmem magicznym. Pochodzi z rodziny o tradycjach muzułmańskich. Jest synem fabrykanta wyrobów włókienniczych Anisa Rushdiego, który zmienił poprzednie nazwisko rodowe na Rushdie na cześć arabskiego uczonego Awerroesa. Rushdie dorastał w Bombaju, w wieku 13 lat przeniósł się do Anglii, by podjąć naukę w Rugby School, studiował historię na Uniwersytecie Cambridge. Zaczynał od pisania utworów science-fiction i esejów. Debiutował książką Grimus, która początkowo nie odniosła sukcesu. Dopiero jego druga powieść, Dzieci północy, przyniosła mu sławę. Jego najsłynniejszą książką jest czwarta z kolei, pt. Szatańskie wersety, w budowie wzorowana po części na powieści Bułhakowa Mistrz i Małgorzata. Książka podejmująca problematykę początków islamu, spotkała się z niezwykłą wrogością w krajach muzułmańskich. Rushdie został wyklęty przez wyznawców tej religii, a jego książki płonęły na stosach. Po oficjalnym obłożeniu go przez ajatollaha Chomejniego fatwą, nakazującą każdemu wiernemu muzułmaninowi zabicie pisarza, musiał żyć w ukryciu pod stałą ochroną policji. Okres ten w swoim życiu opisał w książce pt. Joseph Anton Autobiografia. W latach 2004–2006 pełnił funkcję prezesa amerykańskiego PEN Center. Prozaik został odznaczony francuskim Orderem Sztuki i Literatury w styczniu 1999 roku. W czerwcu 2007 brytyjska królowa Elżbieta II nadała Rushdiemu szlachectwo za zasługi na rzecz literatury, wywołując oburzenie w świecie islamu. Dziennik The Times w 2008 roku ogłosił go trzynastym z pięćdziesięciu najwybitniejszych pisarzy brytyjskich doby powojennej. Od 2000 roku mieszka w Stanach Zjednoczonych, gdzie wykłada na metodystycznym Uniwersytecie Emory. Został także członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury. Salman Rushdie ma dwóch synów – Zafara i Milana, był czterokrotnie żonaty. Ostatnią jego żoną była indyjska modelka i aktorka Padma Lakshmi. Salman Rushdie urodził się w świeckiej rodzinie Kaszmirczyków o muzułmańskich korzeniach w Bombaju. Dorastał jako jedyne dziecko absolwenta wydziału prawa Uniwersytetu w Cambridge, a później przedsiębiorcy Anisa Ahmeda Rushdiego, oraz nauczycielki, Neginy Bhatt. W 2012 roku pisarz wyznał w swoim dzienniku, iż jego ojciec przyjął nazwisko Rushdie na cześć Awerroesa (Ibn Rushda). Kształcił się w Cathedral and John Connon School w Mumbaju, Rugby School oraz King’s College, University of Cambridge, gdzie studiował historię. Pierwszym zajęciem Rushdiego było tworzenie tekstów dla agencji reklamowej Ogilvy & Mather, gdzie wymyślił neologizm „irresistibubble” (w wolnym tłumaczeniu bąbelki nie do odparcia) dla czekolady Areo. Następnie przeniósł się do Ayer Barker, w której stworzył hasło „Naughty but Nice” (Niegrzeczny, ale przyjemny) dla ciastek z kremem, napisał tu również znany slogan „That'll do nicely” reklamujący korporację American Express. W czasie pracy dla Ogilvy & Mather, zanim jeszcze regularnie zajął się tworzeniem powieści, napisał książkę Dzieci Północy. John Hegarty z Bartle Bogle Hegarty krytykuje Rushdiego za niezbyt częste przywoływanie przez pisarza jego epizodu pracy w charakterze copywritera, dodając zarazem, iż „niewątpliwie pisał tragiczne reklamy”. Jego pierwsza powieść, Grimus, po części fantastyczno-naukowa, została generalnie zignorowana przez czytelników i krytykę. Z kolei następna, Dzieci północy, wyniosła autora na literacki piedestał. Książka zdobyła w 1981 roku Nagrodę Bookera, a w 1993 i 2008 roku nominowana była do najlepszej powieści wyróżnionej Nagrodą Bookera w ciągu ostatnich, odpowiednio, 25 oraz 40 lat. W Dzieciach Północy Rushdie opowiada historię życia posiadającego specjalne moce dziecka, urodzonego z wybiciem północy w dniu proklamowania przez Indie niepodległości. Bohater powieści posiada łączność z innymi dziećmi narodzonymi na początku nowej i burzliwej ery historii subkontynentu indyjskiego, a zarazem pojawienia się na nim nowoczesnego państwa. Główny bohater, Saleem Sinai, przez interpretatorów porównywany bywa do Rushdiego. Jednakże autor odżegnuje się od wątków autobiograficznych w książce, argumentuje: „Ludzie zakładają, że skoro pewne szczegóły postaci pochodzą z własnego doświadczenia, to musisz to być ty. W tym sensie nigdy nie czułem, że tworzę wątek autobiograficzny”.