Werner Herzog

Werner Herzog, właściwie Werner Stipetić (ur. 5 września 1942 w Monachium) – niemiecki reżyser filmowy, teatralny i operowy; scenarzysta, producent filmowy, aktor, pisarz i poeta pochodzenia chorwackiego. Werner Herzog urodził się w Monachium jako syn Elizabeth Stipetić, Chorwatki burgenlandzkiej, i Dietricha Herzoga, Niemca. Wychowywał się z dwoma braćmi – Luckim i Tilbertem. Wraz z rodziną wyjechał z Monachium do odciętej od świata bawarskiej wioski Sachrang, po tym, jak dom ich sąsiadów został zniszczony w wyniku bombardowania. W wieku 12 lat przeniósł się wraz z rodziną z powrotem do Monachium, gdzie dzielili mieszkanie przy ulicy Elisabethstraße z przyszłym aktorem Klausem Kinskim[potrzebny przypis]. Był wielokrotnie świadkiem napadów szału Kinskiego, co spowodowało, że postanowił zostać reżyserem filmowym: od tamtego momentu wiedziałem, że będę reżyserem, a on moim aktorem – wspominał później[potrzebny przypis]. Po przeprowadzce uczęszczał do szkoły podstawowej. W tym samym roku został poproszony o zaśpiewanie solo przed klasą, czego stanowczo odmówił. Było to dla niego tak silne przeżycie, że do 18 roku życia nie słuchał muzyki ani nie śpiewał. W wywiadach przyznał, że z perspektywy czasu oddałby dziesięć lat ze swojego życia, żeby tylko mógł grać na jakimś instrumencie[potrzebny przypis]. Szkoła wpłynęła na niego tak bardzo negatywnie, że nie przeczytał nigdy do końca Fausta, który był wówczas jedną z jego lektur, mimo iż w swojej karierze wielokrotnie przywoływał konteksty z dzieła Geothego. W wieku lat 14, zainspirowany przeczytanym wstępem do encyklopedii kina, stwierdził że wszystko, co jest mu potrzebne do realizacji filmów, to profesjonalna kamera. Ukradł ją później z jednej z monachijskich szkół filmowych[potrzebny przypis]. Studiował na Uniwersytecie w Monachium oraz w Pittsburghu historię, ekonomię i literaturę niemiecką, jednak żadnego z kierunków nie ukończył. Na początku lat 60. pracował w hucie metali na nocnej zmianie, aby zdobyć pieniądze na realizację swojego debiutu. Jako reżyser jest samoukiem, w 1963 założył własną firmę producencką Werner Herzog Filmproduktion. Pierwszy film – Heraklesa – nakręcił w 1962. W filmie fabularnym debiutował w 1968 Znakami życia. Światowy rozgłos zdobył filmem Aguirre, gniew boży[potrzebny przypis]. Kolejne produkcje filmowe przyniosły mu uznanie w oczach krytyki i widzów (filmy z Kinskim w roli głównej: Nosferatu wampir, Woyzeck, Fitzcarraldo oraz Cobra Verde; filmy z Brunem S. : Zagadka Kaspara Hausera oraz Stroszek i Szklane serce). W 1986 debiutował jako reżyser operowy Doktorem Faustusem; jako teatralny Snem nocy letniej z 1992. Po realizacji fabularnego Krzyku kamienia w 1991 realizował tylko dokumenty. Takie jak Lekcje ciemności czy Mój najlepszy wróg o współpracy z Kinskim odniosły sukces i ugruntowały jego pozycję nie tylko jako wybitnego reżysera fabuł, ale także filmów dokumentalnych. Produkcje zrealizowane po 2006, czyli Biały diament, Odległa, błękitna planeta, a zwłaszcza Grizzly Man spowodowały renesans zainteresowania jego dokonaniami oraz rewizję jego poprzednich dokonań (Tam, gdzie śnią zielone mrówki i Krzyk kamienia), które nie zawsze były pozytywnie odbierane. Swoją pozycję ugruntował fabułą Operacja Świt oraz nominowanym do Oscara dokumentem poświęconym Antarktydzie Spotkania na krańcach świata (2007). Jako pisarz debiutował w 1974 zapisem swojej podróży z Monachium do Paryża, zatytułowanym Idąc po lodzie. W 1982 wydał opowiadanie Fitzcarraldo, na podstawie którego zrealizował też film. W 2002 wydał napisaną wspólnie z żoną książkę Pilgrims, którą ilustrowały zdjęcia żony, znanej fotografki Leny Herzog.