Isabelle Adjani

Isabelle Yasmine Adjani (ur. 27 czerwca 1955 w Paryżu) – francuska aktorka i piosenkarka. Jako jedyna w historii kina zdobyła pięć Cezarów; dla najlepszej aktorki za Opętanie (Possession, 1981), Jedno śmiertelne lato (L’Été meurtrier, 1983), Camille Claudel (1988), Królowa Margot (La Reine Margot, 1994) i Pokolenie nienawiści (La journée de la jupe, 2009). Otrzymała Order Narodowy Legii Honorowej (2010) i Order Sztuki i Literatury (2014). Urodziła się w Paryżu jako córka Emmy Augusty „Gusti” (z domu Schweinberger), niemieckiej katoliczki z Bawarii, i Mohammeda Cherifa Adjani, algierskiego Kabyla z Konstantyna – żołnierza stacjonującego pod koniec II wojny światowej w Niemczech. Dorastała dwujęzycznie, mówiąc płynnie po francusku i niemiecku w Gennevilliers, na północno-zachodnich przedmieściach Paryża, gdzie jej ojciec pracował w garażu. Po wygraniu szkolnego konkursu recytatorskiego, od 1967 Adjani w wieku 12 lat zaczęła występować w teatrze amatorskim. Pomyślnie zdała maturę w Lycee de Bourbevoie i w 1976 studiowała na Uniwersytecie Vincennes. Miała młodszego brata, Érica, który był fotografem; zmarł 25 grudnia 2010 w wieku 53 lat. W wieku 14 lat po raz pierwszy trafiła na ekran w roli Rose, zakochanej w kolonijnym wychowawcy w komediodramacie Mały uciekinier (Le Petit Bougnat, 1970) w reżyserii Bernarda Toublanc-Michela. Po raz pierwszy zyskał sławę w Comédie-Française, gdzie dołączyła w 1972 i była chwalona za jej interpretacji Anusi w komedii satyrycznej Moliera Szkoła żon. Wkrótce opuściła teatr, by rozpocząć karierę filmową. Została dostrzeżona przez Françoisa Truffaut u boku Lina Ventury w roli Isabelle Douléan w komedii romantycznej Policzek (La Gifle, 1974), która przyniosła jej nagrodę specjalną David di Donatello. Truffaut obsadził ją w głównej roli Adele - najmłodszej córki Victora Hugo w biograficznym dramacie historycznym Miłość Adeli H. (L’Histoire d’Adèle H., 1975), za którą zdobyła nagrodę Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków Filmowych, David di Donatello i Bambi oraz nominację do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej i Cezara dla najlepszej aktorki. Na ekranie stworzyła postać romantycznej, młodej kobiety, która, ulegając swoim namiętnościom, zaryzykowała wszystko co posiadała. Za rolę Laure zakochanej w bokserze (Gérard Depardieu) w dreszczowcu André Téchiné Barok (Barocco, 1976) była nominowana do Cezara dla najlepszej aktorki. W dreszczowcu Romana Polańskiego Lokator (Le locataire, 1976) wystąpiła w roli współlokatorki Stelli. Jako Lucy Harker w horrorze Wernera Herzoga Nosferatu wampir (Nosferatu: Phantom der Nacht, 1979) z Klausem Kinski zdobyła nominację do Niemieckiej Nagrody Filmowej. Pod koniec lat 70. jej dobra passa ustała. Jak wspominał w swojej książce Andrzej Żuławski, gdy zaproponował jej rolę w Opętaniu (Possession, 1981), Adjani, ze względu na swój trudny charakter, była w „totalnym dołku swej kariery”. – Nikt jej nie chciał, dlatego że już wtedy dawała się we znaki bardzo poważnie. Mieszkała na strychu kamienicy w Paryżu ze swoim małym synkiem i mężem. Mieszkanko jej pożyczył, tak zwane służbowe, w jakich gosposie domowe mieszkały we Francji pod dachami, aktor Donald Sutherland. I ona tkwiła w tym mieszkaniu, nikt jej nie chciał. Zagrała za związkowe minimum w filmie „Opętanie”, za grosze, i była bardzo szczęśliwa, że ją chcą, przez co była zdyscyplinowana i chciała dobrze wypaść - tłumaczył Żuławski. Kręcony w Berlinie Horror psychologiczny Opętanie uchodzi za jeden z największych filmowych skandali lat 80. Opowiada o Annie, która przechodzi załamanie nerwowe, nagle porzuca rodzinę i zostawia męża dla tajemniczej istoty gnieżdżącej się w opuszczonym mieszkaniu. Scena zbliżenia między kobietą a potworem nawet dziś uchodzi za jedną z najbardziej szokujących w historii kina. W 1981 roku otrzymała podwójną nagrodę za pierwszoplanową rolę kobiecą na 34.Festiwalu Filmowym w Cannes jako Marya „Mado” Zelli w wyreżyserowanym przez Jamesa Ivory’ego melodramacie Kwartet (Quartet, 1981, prod. Merchant Ivory Productions) opartym na powieści Jeana Rhysa i za rolę Annie w Opętaniu, za którą w 1982 odebrała Cezara dla najlepszej aktorki. Jako Eliane „Elle” Wieck, która pragnie pomścić dawny gwałt na swojej matce przez trzech mężczyzn w ekranizacji powieści Sébastiena Japrisota Jedno śmiertelne lato (L’Été meurtrier, 1983) zdobyła drugiego Cezara. W 1983 Adjani wydała francuski album popowy Pull marine, napisany i wyprodukowany przez Serge’a Gainsbourga. Nagrała też teledysk do przebojowej tytułowej piosenki „Pull marine”, wyreżyserowany przez Luca Bessona. W 1988 współprodukowała i zagrała tytułową rolę rzeźbiarki Camille Claudel w dramacie biograficznym Camille Claudel (1988), za którą otrzymała Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszej aktorki na 39. Festiwalu Filmowym w Berlinie, trzecią nominację do Cezara i drugą do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej, stając się pierwszą francuską aktorką, która otrzymała dwie nominacje do Oscara. Film był także nominowany do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego.