Sean Penn

Sean Justin Penn (ur. 17 sierpnia 1960 w Santa Monica) – amerykański aktor, producent, scenarzysta, reżyser i dziennikarz. Dwukrotny laureat Oscara. Urodził się w Santa Monica w stanie Kalifornia w hrabstwie Los Angeles jako syn aktorki Eileen Ryan (z domu Annucci) i reżysera telewizyjnego Leo Penna. Jego ojciec był pochodzenia żydowskiego, a matka miała korzenie irlandzkie i włoskie. Jego dziadkowie ze strony ojca byli aszkenazyjskimi emigrantami żydowskimi z Litwy i Rosji. Wychowywał się z dwoma braćmi: starszym Michaelem Danielem (ur. 1958) i młodszym Chrisem (ur. 1965, zm. 2006). Uczęszczał do Santa Monica High School i Santa Monica College. W liceum reżyserował i występował w filmach Super-8. Mając czternaście lat pojawił się w dwóch odcinkach serialu NBC Domek na prerii (1974, 1975) reżyserowanych przez swojego ojca Leo Penna. W wieku dziewiętnastu lat wystąpił gościnnie w serialu CBS Barnaby Jones (1979). Jego ojciec Leo Penn zaangażował go do niewielkiej roli gościa na przyjęciu w telewizyjnym dramacie kryminalnym CBS Proces w Berlinie (Hellinger’s Law, 1981) z Telly Savalasem. Przez dwa lata pracował jako technik zakulisowy i asystent aktora / reżysera Pat Hingle’a z teatru Los Angeles Group Repertory. Zadebiutował na kinowym ekranie rolą kadeta kapitana Alexa Dwyera w dramacie sensacyjnym Harolda Beckera Szkoła kadetów (Taps, 1981) u boku George’a C. Scotta, Timothy’ego Huttona, Ronny’ego Coxa i Toma Cruise’a. Zagrana przez niego postać surfera-narkomana Jeffa Spicoli w komediodramacie Amy Heckerling Beztroskie lata w Ridgemont High (Fast Times at Ridgemont High, 1982) spopularyzowała słowo „koleś” w kulturze popularnej. Następna rola Micka O’Briena, zmartwionego młodzieńca w dramacie Ricka Rosenthala Niegrzeczni chłopcy (Bad Boys, 1983) przyniosła mu pozytywne recenzje i rozpoczęła karierę jako poważny aktor. W melodramacie Richarda Benjamina Wyścig z księżycem (Racing with the Moon, 1984) z Nicolasem Cage’em zagrał 17-letniego Henry’ego „Hoppera” Nasha, który został powołany do służby za granicą w United States Marine Corps. Pozycję gwiazdy zapewnił mu rola utrzymującego się z handlu narkotykami Andrew Daultona Lee w dramacie sensacyjnym Johna Schlesingera Sokół i koka (The Falcon and the Snowman, 1985). W dramacie kryminalnym Dennisa Hoppera Barwy (Colors, 1988) wystąpił w roli młodego, gwałtownego Danny’ego McGavina, partnera doświadczonego policjanta (Robert Duvall). Rola sierżanta Tony’ego Meserve’a w dramacie wojennym Briana De Palmy Ofiary wojny (Casualties of War, 1989) potwierdziła jego nietuzinkowy talent i zwróciła uwagę amerykańskiej krytyki. Kreacja adwokata Davida Kleinfelda, przyjaciela tytułowego bohatera w dramacie kryminalnym Briana De Palmy Życie Carlita (1993) przyćmiła nawet występ Ala Pacino i przyniosła mu nominację do Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego. Za rolę więźnia oczekującego w celi śmierci na egzekucję za gwałt na młodej dziewczynie i zamordowanie jej oraz jej chłopaka w dramacie kryminalnym Tima Robbinsa Przed egzekucją (Dead Man Walking, 1995) z Susan Sarandon został uhonorowany Srebrnym Niedźwiedziem dla najlepszego aktora na 46. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie oraz był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego i Złotego Globu. Jako Eddie Quinn, szaleńczo zakochany w swojej żonie, który przez swój charakter trafia do więzienia w melodramacie Nicka Cassavetesa Jak jej nie kochać (She’s so Lovely, 1997) z Robin Wright otrzymał nagrodę za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes. W komediodramacie muzycznym Woody’ego Allena Słodki drań (Sweet and Lowdown, 1999) wcielił się w gitarzystę jazzowego, Emmeta Raya, zdobywając koleją nominację do Oscara, Złotego Globu i Nagrody Satelity. W komediodramacie Sam (I Am Sam, 2001) zagrał upośledzonego Samuela Johna „Sama” Dawsona, walczącego o odzyskanie praw rodzicielskich. W dramacie kryminalnym Alejandra Gonzáleza Iñárritu 21 gramów (2003) wystąpił w roli śmiertelnie chorego matematyka i profesora college’u Paul Riversa, oczekującego na transplantację serca. W roku 2004 dostał Oscara za rolę Jimmy’ego Markuma, zrozpaczonego ojca zamordowanej córki, w dramacie kryminalnym Clinta Eastwooda Rzeka tajemnic (Mystic River 2003). Kolejnego Oscara otrzymał za postać Harveya Milka, homoseksualnego polityka z San Francisco w filmie Gusa Van Santa Obywatel Milk (Milk, 2008). W komediodramacie Paola Sorentina Wszystkie odloty Cheyenne’a (This Must Be the Place, 2011) zagrał postać emerytowanego rockmana, postanawiającego znaleźć hitlerowskiego oficera, który niegdyś prześladował jego ojca w obozie koncentracyjnym, a obecnie ukrywa się w USA. W 1991 powstał, inspirowany piosenką „The Highway Patrolman” Bruce’a Springsteena, film Indiański biegacz, opowiadający historię dwóch skłóconych ze sobą braci, w którym Penn zadebiutował jako reżyser i scenarzysta. Kolejne wyreżyserowane przez niego filmy według własnego scenariusza to: Obsesja (1995), dramat psychologiczny o zamożnym jubilerze, którego cały świat wali się po tym, jak jego ukochana córka ginie w wypadku spowodowanym przez pijanego kierowcę; 11.09.01 (2002), etiuda filmowa opowiadająca o starszym mężczyźnie, który nie potrafi pogodzić się ze śmiercią żony, dołączona do zbioru mającego upamiętnić zamachy 11 września w ich pierwszą rocznicę; Wszystko za życie (2007), ekranizacja książki Jona Krakauera pod tym samym tytułem, przedstawiającej dzieje amerykańskiego wędrowca Chrisa McCandlessa, który po studiach porzucił dotychczasowe życie i zainspirowany powieściami Jacka Londona oraz traktatami Henry’ego Davida Thoreau wyrusza w trwającą dwa lata podróż po Ameryce Północnej, która kończy się dla niego śmiercią głodową w alaskańskiej głuszy. Jest ona prawdopodobnie najpopularniejszym i najlepszym dziełem w reżyserskim i scenopisarskim dorobku Penna.