Clark Gable

Clark Gable, właśc. William Clark Gable (ur. 1 lutego 1901 w Cadiz, w stanie Ohio, zm. 16 listopada 1960 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy, ze względu na swój status w świecie filmu zwany do śmierci „Królem Hollywood” lub po prostu „Królem”. Jeden z najbardziej dochodowych aktorów w historii kina, ikona „Złotej Ery Hollywood”. American Film Institute umieścił go na 7. miejscu w rankingu „Największych aktorów wszech czasów” (The 50 Greatest American Screen Legends)[a]. Gable zaczynał swoją karierę na deskach teatrów, następnie grywał mało znaczące role w niemych filmach w latach 1924–1926. Na początku lat 30. zdobył większą popularność i od tej pory wcielał się zazwyczaj w role amantów, wpływowych i władczych mężczyzn. Specjalizował się w komediach romantycznych oraz dramatach. Zagrał w ponad 60 filmach, m.in. w Ich nocach, Przeminęło z wiatrem, Mogambo, Prymusie czy Skłóconych z życiem. Za rolę Petera Warne’a w filmie Ich noce został nagrodzony Oscarem, a ponadto był nominowany do tej nagrody za udział w Buncie na Bounty i rolę Rhetta Butlera w Przeminęło z wiatrem. W latach 1942–1944 służył w amerykańskich siłach powietrznych w czasie II wojny światowej. Gable znany był z licznych romansów z kobietami, a najbardziej znany był jego związek z aktorką Carole Lombard. Aktor zmarł na atak serca w 1960. Pochodził z rodziny farmerskiej Williama Henry’ego Gable’a (1870–1948) i Adeline z d. Hershelman (1869–1901), o korzeniach niemieckich. W wieku 16 lat Clark rzucił szkołę i imał się różnych prac. W tym też czasie po obejrzeniu sztuki The Bird of Paradise pokochał teatr. Zatrudnił się w jednym z nich jako chłopiec na posyłki. Ponieważ nie dostawał za to wynagrodzenia, ojciec wysłał go do Oklahomy, by pracował na polach naftowych. Sytuacja zmieniła się, gdy w wieku 21 lat Gable otrzymał spadek po swoim dziadku[b]. Zaczął realizować swe marzenie o teatrze i zawodzie aktora. Wyboru Clarka zupełnie nie rozumiał jego ojciec i w rezultacie obaj nie kontaktowali się ze sobą przez wiele lat. William spytany w 1932 r. przez dziennikarzy o relację z synem wyznał, że „obaj jesteśmy niezależni i tak się po prostu stało, że nasze drogi się rozeszły. On (Clark) nigdy nie oczekiwał niczego ode mnie, ani ja od niego. Mimo wszystko wiele myślimy o sobie nawzajem”. W 1922 r. Gable występował w różnych przedstawieniach wędrownych trup aktorskich, ale ze względu na niskie zarobki, pracował m.in. w tartaku. W tym samym czasie poznał aktorkę Franz Dorfler, która go zachęciła do skontaktowania się z doświadczoną nauczycielką aktorstwa Josephine Dillon. Ta blisko 20 lat starsza od Gable’a kobieta stała się jego protektorką, stworzyła jego nowy wizerunek. Zapłaciła za zabiegi dentystyczne, wpłynęła na sposób uczesania, chodzenia, a także tembr głosu Gable’a. Umożliwiło to początkującemu aktorowi angaż do kilku mało znaczących niemych filmów, a także do sztuk teatralnych. Wówczas Gable zmienił swoje imię na pseudonim sceniczny Clark. W sezonie teatralnym 1927–1928 aktor zdobył pewne uznanie i zaczął grać na Broadwayu. Przełomowym wydarzeniem w jego karierze był występ w sztuce The Last Mile. Za swoją rolę otrzymał nagrodę krytyków i został zauważony przez reżyserów. Wytwórnia MGM zaoferowała mu wówczas kontrakt. Pierwszym filmem dźwiękowym, w którym wystąpił, był western The Painted Desert. Znaczącą rolą w karierze było wcielenie się w gangstera w Wolnych duszach. W omawianym okresie producentom MGM brakowało nowej twarzy, szczególnie wśród aktorów. Po dotychczasowych gwiazdach, czyli Ramonie Navarro czy Johnie Gilbercie, było widać upływ czasu. Zdaniem Irvinga Thalberga Clark Gable miał zadatki na bycie największą gwiazdą MGM, a ponadto mógł dać impuls wytwórni do dalszego rozwoju i komercyjnych sukcesów. Fotografowie Clarence Bull i George Hurrell byli odpowiedzialni za portretowanie Clarka Gable’a. Zgodnie twierdzili, że aktor był ponadprzeciętnie fotogeniczny, a to było receptą na sukces. Pierwszym etapem w tworzeniu nowej gwiazdy filmowej było napisanie od nowa biografii aktora dla potrzeb prasy. Po treningach na siłowni i sesjach ze specjalistami od wizerunku, Gable był gotowy do rozpoczęcia nowego etapu w swoim życiu. Wczesną wiosną 1931 r. seria filmów z udziałem aktora miała swoją premierę i chociaż odgrywał w nich niewielkie role to został zauważony przez krytyków oraz magazyny poświęcone kinu. „Nowicjusz Gable błyszczy” stwierdził „Motion Picture Herald” o The Easiest Way. „Variety” opisał aktorstwo Gable’a w Dance, Fools, Dance jako „sugestywne i autentyczne”. Postrzegany był jako najbardziej obiecujący aktor od czasów przejścia z kina niemego na dźwiękowe (1929 r.). Szybko zaczął grywać role amantów, silnych i zdecydowanych mężczyzn. Właśnie z takim emploi aktor był kojarzony przez niemal całą karierę. John Barrymoore określił Gable’a jako „Valentino w ciele Jacka Demspeya”. Po sukcesie Zuzanny Lenox aktor, ze względu na warunki fizyczne, rozważany był do roli Tarzana. Jednakże to Johnny Weissmuller został wybrany. Po latach okazało się, że filmy o Tarzanie zaszufladkowały Weissmullera, co mogłoby znacząco utrudnić rozwój kariery Gable’a. W Possesed po raz trzeci grał z Joan Crawford, ale tym razem miał równorzędną rolę. Od udziału w Hell Divers aktor przez lata był kojarzony z lotnictwem. Grał pilotów częściej od jakiejkolwiek innej profesji. Lwia część ówczesnego społeczeństwa amerykańskiego nie miała okazji latać samolotem, dlatego samoloty, czy też pilotów postrzegano ze szczególną estymą. Dzięki znajomości z ekranową partnerką, Marion Davies, Gable otrzymał nowy, tym razem 2-letni kontrakt od MGM, który gwarantował mu zarobek 2 tysięcy dolarów tygodniowo. Jego partnerkami ekranowymi były m.in. Greta Garbo (Zuzanna Lenox), Jean Harlow (The Secret Six, Kaprys platynowej blondynki, Hold Your man, China seas, Wife vs. Secretary, Saratoga), Norma Shearer (Wolne dusze, Strange interlude, Idiot’s Delight), Myrna Loy (Night Flight, Men in White, Manhattan Melodrama, Wife vs. Secretary, Parnell, Test Pilot, Too hot to handle), a także Joan Crawford, z którą współpracował aż 8-krotnie.