Cary Grant

Cary Grant (wym. [ˈkɛri grænt], właśc. Archibald Alexander Leach; ur. 18 stycznia 1904 w Bristolu, zm. 29 listopada 1986 w Davenport) – angielsko-amerykański aktor filmowy, teatralny, artysta wodewilowy i przedsiębiorca. Ikona kultury popularnej, gwiazda filmowa. Jedna z największych legend w historii amerykańskiego kina i okresu „Złotej Ery Hollywood”. W 1942 został naturalizowanym obywatelem Stanów Zjednoczonych. W 1999 American Film Institute umieścił jego nazwisko na 2. miejscu w rankingu „największych aktorów wszech czasów” (The 50 Greatest American Screen Legends)[a]. Grant rozpoczął karierę sceniczną w 1910, gdy dołączył do trupy „The Penders”, z którą początkowo występował w kraju. Na początku lat 20. XX wieku odbyli tournée po Stanach Zjednoczonych, gdzie Grant postanowił osiąść na stałe. Przez kilka lat z powodzeniem występował jako artysta wodewilowy, a w 1927 zadebiutował na Broadwayu w musicalu Golden Dawn. Pięć lat później po raz pierwszy pojawił się na dużym ekranie, grając w komedii To jest ta noc. W latach 30. i 40. Grant był jednym z wiodących aktorów w gatunku komedii romantycznej i screwball comedy, za sprawą występów w Nagiej prawdzie (1937), Drapieżnym maleństwie (1938) Dziewczynie Piętaszek (1940) i Filadelfijskiej opowieści (1940). W późniejszym etapie kariery wybierał filmy o bardziej nostalgicznym i poważniejszym charakterze. Dzięki współpracy z Alfredem Hitchcockiem w latach 40. i 50. wystąpił w takich filmach, jak Podejrzenie (1941), Osławiona (1946), Złodziej w hotelu (1955) i Północ, północny zachód (1959). Szczególnie w dwóch pierwszych produkcjach miał okazję do zaprezentowania bardziej mrocznego oraz niejednoznacznie moralnego typu bohatera. W 1966 przeszedł na filmową emeryturę, zajmując się działalnością biznesową. W trakcie kariery Grant dwukrotnie był nominowany do nagrody Akademii Filmowej w kategorii dla najlepszego aktora pierwszoplanowego. W 1970 został uhonorowany Oscarem za całokształt twórczości. Do innych ważnych filmów w dorobku Granta zalicza się: Nie jestem aniołem (1933), Tylko aniołowie mają skrzydła (1939), Ich dziecko (1941), Byłem wojenną narzeczoną (1949), Małpia kuracja (1952), Niedyskrecja (1958) i Szarada (1963). Wystąpił w 72 produkcjach fabularnych. Archibald Alexander Leach urodził się 18 stycznia 1904 przy 15 Hughenden Road, ulicy położonej na północnych przedmieściach Horfield, dzielnicy angielskiego miasta Bristol[b]. Był drugim dzieckiem Eliasa Jamesa Leacha (1873–1935) i Elsie Marii Leach (z domu Kingdon; 1877–1973). Jego ojciec pracował jako prasowacz u krawca w fabryce ubrań, a matka, pochodząca z rodziny cieśli, była szwaczką. Starszy brat John William Elias Leach (1899–1900) zmarł w wyniku gruźlicy układu nerwowego. Grant częściowo uważał się za Żyda[c]. Miał nieszczęśliwe dzieciństwo. Ojciec był alkoholikiem, a matka cierpiała na depresję kliniczną. Przy jej pomocy uczył się tańca i pobierał lekcje nauki gry na pianinie mając 4 lata. Okazjonalnie zabierała ona syna do kina, gdzie podziwiał występy takich artystów, jak Broncho Billy Anderson, Charlie Chaplin, Chester Conklin, Ford Sterling, Mack Swain i Roscoe Arbuckle. Gdy miał 4,5 roku został wysłany do Bishop Road Primary School. Biograf aktora Graham McCann wspominał, że Maureen Donaldson, kochanka Granta z lat 70., twierdziła w swojej książce, że jego matka „nie potrafiła okazywać uczuć ani ich przyjmować”. Inny biograf Geoffrey Wansell uważał, że Elsie mocno obwiniała się za śmierć starszego z braci i nigdy nie mogła sobie tego wybaczyć[d]. Grant wprost przyznawał, że skomplikowane relacje z matką miały bezpośredni wpływ na jego późniejsze kontakty z kobietami. Elsie w wyniku utraty dziecka wykazywała się dużą nadopiekuńczością w stosunku do młodszego z synów, obawiając się, że jego również może stracić. Gdy Grant miał 9 lat, Elias James Leach umieścił jego matkę w szpitalu Glenside na oddziale psychiatrycznym, tłumacząc początkowo synowi, że odeszła ona na „długie wakacje”, a później – za namową dwóch kuzynów – że umarła na zawał serca. Po tym wydarzeniu przeprowadzili się do domu babki w Bristolu . Rok później ojciec ożenił się ponownie i założył nową rodzinę. Na krótko przed swoją śmiercią w 1935, gdy syn miał 31 lat , przyznał się Grantowi do kłamstwa i oświadczył, że Elsie Maria Leach żyje i przebywa w zakładzie psychiatrycznym. Grant, krótko po tym, gdy dowiedział się gdzie przebywała kobieta, w czerwcu 1935 poczynił starania, by zabrać ją ze szpitala . Odwiedził matkę w Anglii w październiku 1938, zakończywszy zdjęcia do filmu Gunga Din (1939) . Z uwagi na rodzicielską alienację Grant w okresie młodości miewał trudności w nawiązywaniu kontaktów towarzyskich i był nerwowy. Lubił teatr, szczególnie pantomimy wystawiane w okresie Bożego Narodzenia, na które chodził ze swoim ojcem . Latem 1910 zaprzyjaźnił się z trupą tancerzy akrobatycznych o nazwie „The Penders” lub „Bob Pender Stage Troupe”. Został szczudlarzem i dołączył do tournée zespołu . Podczas dwutygodniowych występów w berlińskim teatrze Wintergarten w 1914 zauważył go producent Jesse Lasky, działający na Broadwayu . W pierwszym roku występów z trupą zagrał w pantomimie Jaś i magiczna fasola w Theatre Royal przy Drury Lane .