Yuri Trifonov

Jurij Walentinowicz Trifonow (ros. Юрий Валентинович Трифонов; ur. 28 sierpnia 1925 w Moskwie, Rosyjska Federacyjna SRR – zm. 28 marca 1981 tamże) – pisarz rosyjski, jeden z czołowych reformatorów literatury radzieckiej lat 60. i 70. XX wieku, szczególnie w sferze prozy urbanistycznej. Urodził się w dzielnicy Arbat. Jego ojciec – Walentin Abramowicz Trifonow (1888–1938) wywodził się z Kozaków dońskich; był rewolucjonistą (dowodził Kozakami dońskimi w Rostowie podczas wojny domowej), później przewodniczącym Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR (1923–1926). Matka – Jewgienija Abramowna Lurie (1904–1975), w połowie Rosjanka i Żydówka, była zootechnikiem, księgową, a po wyjściu z łagru bibliotekarką i pisarką dla dzieci (pseudonim literacki E. Tajurina). W okresie Wielkiego terroru jego rodzice byli represjonowani i wydaleni z Domu na nabrzeżu. Ojciec został aresztowany przez NKWD w nocy z 21 na 22 czerwca 1937 roku i rozstrzelany 15 marca 1938 (został zrehabilitowany wraz z żoną 3 listopada 1955), a matka spędziła 8 lat w łagrze za niezadenuncjowanie swojego męża (została zwolniona w 1945 roku, rok później powróciła do Moskwy). Z tego powodu on i jego siostra Tinga byli wychowywani przez babcię ze strony matki – Tatianę Aleksandrowną Lurie (nazwisko panieńskie Słowatinskaja, 1879–1957) – znaną rewolucjonistkę i uczestniczkę wojny domowej. Po ataku Niemiec na ZSRR cała trójka została ewakuowana do Taszkentu na dwa lata. W latach 1942–1945 pracował jako ślusarz i dyspozytor hali produkcyjnej, a w okresie wiosenno-jesiennym 1945 redagował gazetę zakładową. Trifonow zainteresował się literaturą już w szkole – był redaktorem klasowych gazetek, pisał wiersze i opowiadania. W latach 1944–1949 uczył się w Instytucie Literackim imienia Gorkiego w Moskwie, z której omal nie został wydalony za ukrycie faktu aresztowania ojca. W 1948 roku opublikowane zostały dwa opowiadania Trifonowa – Znakomyje miesta w gazecie „Mołodoj Kołchoznik” i W stiepi w almanachu „Mołodaja Gwardija”. W 1949 roku po raz pierwszy ożenił się ze śpiewaczką operową Niną Neliną (nazwisko panieńskie Nurenberg). Małżeństwo zakończyło się wraz z jej śmiercią w 1966 roku. Miał z nią córkę Olgę (1951).