Eli Wallach

Eli Herschel Wallach (ur. 7 grudnia 1915 w Nowym Jorku, zm. 24 czerwca 2014 w Nowym Jorku) – amerykański aktor filmowy. Laureat Oscara za całokształt twórczości. Urodził się w nowojorskim Brooklynie w rodzinie żydowskich emigrantów z Polski. Jego rodzice Bertha i Abraham Wallachowie prowadzili cukiernię. W 1936 Eli ukończył studia na Uniwersytecie Texas w Austin. Później studiując w Nowym Jorku zdobył swoje pierwsze doświadczenia aktorskie. W czasie II wojny światowej przez 5 lat służył w Korpusie Medycznym Armii USA. Początkowo trafił do szpitala wojskowego na Hawajach, później służył w Casablance i we Francji. Po zakończeniu wojny uczęszczał do słynnego Actors Studio; gdzie poznał Marlona Brando, Montgomery’ego Clifta, Sidneya Lumeta, a także przyszłą żonę Anne Jackson. Na teatralnej scenie zadebiutował na Broadwayu już w 1945. W 1951 otrzymał prestiżową Nagrodę Tony za główną rolę w sztuce Tennessee Williamsa pt. Tatuowana róża. Na ekranie debiutował stosunkowo późno, bo w wieku 40 lat. W 1956 Elia Kazan powierzył mu jedną z głównych ról w filmie Baby Doll. Szybko posypały się kolejne propozycję, a rola Calvery w legendarnym westernie Johna Sturgesa Siedmiu wspaniałych (1960) wyniosła go na szczyt popularności. Rok po tym sukcesie zagrał w nie mniej słynnym dramacie Skłóceni z życiem (1961; reż. Johna Hustona); gdzie partnerowali mu Clark Gable i Marilyn Monroe. Od tej chwili Wallach nie schodził z ekranów przez kolejne 5 dekad. Następnym słynnym westernem z jego udziałem był obraz Sergio Leone Dobry, zły i brzydki (1966), gdzie stworzył pamiętną kreację tytułowego „Brzydkiego” – bandyty Tuco Ramireza. Inne swoje najsłynniejsze role stworzył m.in. w takich filmach jak: Jak zdobywano Dziki Zachód (1962), Złoto MacKenny (1969), Ojciec chrzestny III (1990) czy Dwóch Jake’ów (1990). Pomimo upływu lat wciąż pozostawał aktywny zawodowo. W 2010, mając 94 lata pojawił się w dwóch głośnych produkcjach; filmach Autor widmo Romana Polańskiego i Wall Street: Pieniądz nie śpi Olivera Stone’a. Również w 2010 Amerykańska Akademia Filmowa ogłosiła przyznanie Wallachowi honorowego Oscara za całokształt twórczości aktorskiej. Żoną Eliego Wallacha była nieprzerwanie od 5 marca 1948 aktorka Anne Jackson (ur. 1926). Mieli 3 dzieci: Peter (ur. 1951), Roberta (ur. 1955) i Katherine (ur. 1958). Ich małżeństwo trwało 66 lat i było jednym z najdłuższych i najbardziej udanych w aktorskim środowisku. Eli Wallach zmarł 24 czerwca 2014 w swoim mieszkaniu na Manhattanie w Nowym Jorku.