Patricia Highsmith

Mary Patricia Highsmith (ur. jako Mary Plangman[a] 19 stycznia 1921 w Fort Worth, zm. 4 lutego 1995 w Locarno) – amerykańska pisarka, autorka ponad dwudziestu powieści i kilkudziesięciu opowiadań, głównie thrillerów psychologicznych i kryminalnych. Jej najbardziej znane książki to Znajomi z pociągu (Strangers on a Train, 1950) i Utalentowany pan Ripley (The Talented Mr. Ripley, 1955). Ponad 30 powieści pisarki zostało zekranizowanych. Urodziła się w Fort Worth w Teksasie. Wraz z rodziną przeniosła się do Nowego Jorku, gdzie ukończyła filologię angielską na Barnard College, a także kurs dramatopisarstwa i pisania opowiadań. Początkowo pracowała jako asystentka redaktora, pisała również komiksy. Trudno znosiła jednak restrykcje nakładane przez wydawców. Na krótko wyjechała do Meksyku, gdzie malowała i napisała swoją pierwszą powieść, której jednak nigdy nie wydała, uznając ją za niewystarczającą dobrą. W 1945 ukazało się jej pierwsze dzieło, The Heroine, za którą otrzymała O. Henry Award. Powieść rozsławiła ją w amerykańskim środowisku literackim. Dzięki wsparciu Trumana Capote wyjechała w 1948 do słynnej komuny artystycznej Yaddo w Saratoga Springs. Po dwóch latach ukończyła tam powieść Znajomi z pociągu (Strangers on a Train, 1950), którą w 1951 zekranizował Alfred Hitchcock pod tytułem Nieznajomi z pociągu. Po sukcesie powieści wyjechała do Europy, podróżując głównie po Francji i Szwajcarii. W 1952 ukazała się powieść The Price of Salt, znana później jako Carol, będąca romansem lesbijskim opartym w dużej mierze na wątkach autobiograficznych, co skłoniło pisarkę do opublikowania jej pod pseudonimem Claire Morgan. Pod jej prawdziwym nazwiskiem opublikowano ją dopiero w 1990. W 1955 wydano jedną z jej najpopularniejszych książek, Utalentowany pan Ripley. Duży sukces skłonił pisarkę do napisania kolejnych historii skupionych wokół tytułowego Toma Ripleya. Ostatecznie Highsmith napisała pięć powieści, które składają się na tzw. Riplejadę. Zdobyła za nie dwie nominacje do Nagrody Edgara w 1951 i 1956, a kilka z nich zostało zekranizowanych, m.in.: W pełnym słońcu René Clémenta (1960) i Utalentowany pan Ripley Anthony’ego Minghelli (1999). Highsmith spędziła ostatnie lata życia w Locarno, gdzie zmarła na nowotwór 4 lutego 1995. Swój majątek zapisała m.in. komunie Yaddo. Motywy powtarzające się w prozie Highsmith to m.in. miłość, nienawiść, obsesja czy zazdrość. W swoich dziełach skupiała się nie tyle na opisach zbrodni, co na psychologicznym podłożu jej sprawców i ich psychologii. Jej ulubioną książką z dzieciństwa był podręcznik doktora psychiatrii Karla Menningera, popularyzującego psychoanalizę Freuda. Dzięki niej zainteresowała się zburzeniami psychicznymi, które stanowiły dla niej inspirację już od pierwszych dzieł. Przykładowo w The Heroine główną bohaterką jest psychopatyczna guwernantka, która podpala dom pracodawcy, by następnie mieć perwersyjną przyjemność z ratowania jego dzieci. W Znajomych w pociągu przypadkowi spotkani mężczyźni wymieniają się pomysłami na popełnienie zbrodni doskonałej. Prawdopodobnie jej najbardziej znanym bohaterem jest Tom Ripley, oszust i morderca niezdolny do odczuwania wyrzutów sumienia. Czytelnicy mieli mimowolnie utożsamiać się z nim jako z głównym bohaterem, pomimo negatywnej oceny jego czynów.