Peter Fonda

Peter Henry Fonda (ur. 23 lutego 1940 w Nowym Jorku, zm. 16 sierpnia 2019 w Los Angeles) – amerykański aktor, scenarzysta oraz reżyser filmowy i telewizyjny. Pochodził z aktorskiej rodziny – syn Henry’ego, brat Jane, ojciec Bridget. Urodził się w Nowym Jorku jako syn aktora Henry’ego Jaynesa Fondy (ur. 16 maja 1905, zm. 12 sierpnia 1982) i finansistki Frances Sophii z domu Seymour (ur. 14 kwietnia 1908, zm. 14 kwietnia 1950). Jego starsza siostra Jane (ur. 21 grudnia 1937) została aktorką-aktywistką. Z pierwszego małżeństwa matki miał siostrę przyrodnią Frances de Villers Brokaw (1931–2008). Kiedy miał dziesięć lat, jego matka popełniła samobójstwo w szpitalu psychiatrycznym Craig House w nowojorskim Beacon. W jedenastym roku życia przypadkowo postrzelił się w żołądek i prawie umarł. Przez kilka miesięcy przebywał w Nainital, zanim powrócił do zdrowia. Kilka lat później powrócił do tego incydentu z Johnem Lennonem i George Harrisonem, biorąc LSD. Powiedział: „Wiem, jak to jest być martwym”. To stało się źródłem inspiracji piosenki The Beatles „She Said She Said” (1966). Studiował aktorstwo w Omaha Community Playhouse w Omaha w stanie Nebraska. W 1954 roku ukończył Fay School w Southborough. W latach 1957–60 uczęszczał na University of Nebraska Omaha. W 1960 dołączył do Omaha Community Playhouse, gdzie zaczynało swoją karierę wielu aktorów, włącznie z jego ojcem i Marlonem Brando. W 1961 roku zadebiutował na Broadwayu w roli szeregowego Roberta Oglethorpe w spektaklu Blood, Sweat and Stanley Poole w Morosco Theatre. W 1962 wystąpił w przedstawieniu Under the Yum Yum Tree w nowojorskim Mineola Playhouse. Rok potem trafił na ekran jako dr Mark Cheswick w komedii romantycznej Universal Tammy i doktor (Tammy and the Doctor, 1963) z Sandrą Dee. Za rolę Weavera w dramacie wojennym Carla Foremana Zwycięzcy (The Victors, 1963) był nominowany do nagrody Złotego Globu jako Nowy Gwiazdor Roku. Robert Rossen, który wyreżyserował uhonorowanego Oscarem Gubernatora (All the King’s Men), zaangażował go do roli Stephena Evshevsky, pacjenta chcącego popełnić samobójstwo w dramacie Lilith (1964) u boku Warrena Beatty, Jean Seberg, Kim Hunter i Gene’a Hackmana. W melodramacie Młodzi kochankowie (The Young Lovers, 1964) z Nickiem Adamsem grał główną rolę studenta sztuki, a w komediowym westernie Wanda Nevada (1979) z Brooke Shields był hazardzistą Beaudrayem Demerille. Sławę przyniósł mu Swobodny jeździec (Easy Rider, 1969) – Fonda nie tylko zagrał w nim jedną z głównych ról, ale był także współtwórcą scenariusza i współproducentem filmu. Zrealizowane wspólnie z Dennisem Hopperem dzieło, opowiadające o podróży dwóch motocyklistów przez Południe USA w burzliwych latach 60., szybko zyskało status filmu kultowego, a Fonda do dziś jest kojarzony głównie z rolą Wyatta. Stał się bohaterem piosenki „She Said She Said” (1966) Beatelsów. W tym samym roku został aresztowany za udział w antywojennej demonstracji.