Terence Stamp

Terence Henry Stamp (ur. 22 lipca 1938 w Stepney w Londynie) – brytyjski aktor. Urodził się w Stepney w Londynie jako najstarszy z pięciorga dzieci Ethel Esther (z domu Perrott; 1914–1987) i Thomasa Stampa (1912–1982), który był palaczem holowników. Jego rodzina miała pochodzenie angielskie, francuskie i niemieckie. Jego młodszy brat, Christopher „Chris” Thomas Stamp (ur. 7 lipca 1942, zm. 24 listopada 2012), był producentem muzycznym, manadżerem i filmowcem. Wczesne lata spędził w Canal Road w Bow, na East Endzie, ale później w dzieciństwie rodzina przeniosła się do Plaistow w Essex (obecnie Wielki Londyn), gdzie uczęszczał do Plaistow County Grammar School. Jego ojciec był nieobecny przez długi czas w marynarce handlowej, a młody Stamp był wychowywany głównie przez matkę, babcię i ciotki. Aby uciec od nudy domowego życia, Stamp znalazł schronienie w filmach. Po obejrzeniu filmu Braterstwo krwi (1939) był głęboko pod wpływem Gary’ego Coopera. Zainspirował go także James Dean i podjął decyzję o zawodzie aktora. W późnych latach 50. otrzymał stypendium i ukończył studia aktorskie na Webber Douglas Academy of Dramatic Art. W 1959 trafił na scenę jako szeregowy Samuel „Sammy” Whitaker w sztuce Długi i niski i wysoki. Za swoją debiutancką rolę tytułową w historycznym dramacie przygodowym Petera Ustinova Billy Budd (1962) na motywach powieści Hermana Melville’a został uhonorowany Złotym Globem w kategorii nowa gwiazda roku 1963, był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego i BAFTA. W latach 1964–1965 na Broadwayu grał tytułową rolę w przedstawieniu Alfie!. Wkrótce zdobył jeszcze większe uznanie krytyków swoją przerażającą kreacją Fredericka Clegga, obsesyjnego psychopaty w horrorze psychologicznym Williama Wylera Kolekcjoner (1965) z Samanthą Eggar; rola ta przyniosła mu Nagrodę za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes. Film był uważany za kontrowersyjny w swoich czasach. Wystąpił w komedii fantastycznonaukowej Josepha Loseya Modesty Blaise (1966) jako Willie Garvin z Monicą Vitti, dramacie Kena Loacha Czekając na życie (Poor Cow, 1967) jako przestępca Dave Fuller, dramacie Johna Schlesingera Z dala od zgiełku (1967) w roli sierżanta królewskich dragonów Francisa Troya, filmie Federico Felliniego Historie niesamowite (Spirits of the Dead, 1968) wg pierwszego zbioru opowiadań Edgara Allana Poe w roli byłego aktora szekspirowskiego Toby’ego Dammita, który traci karierę aktorską z powodu alkoholizmu oraz dramacie Pier Paolo Pasoliniego Teoremat (1968) jako gość. W 1978 na West Endzie grał hrabiego Drakulę w spektaklu Dracula. Powrócił na kinowy ekran w roli złego generała Zoda w Supermanie II (1980). Jako były gangster Willie Parker w dramacie kryminalnym Stephena Frearsa Wykonać wyrok (The Hit, 1984) otrzymał nagrodę na MystFest. Pierwotnie był rozważany do roli psychopatycznego Johna Rydera w Autostopowiczu (1986), ale odrzucił propozycję. Za rolę transseksualnej Bernadetty w Priscilli, królowa pustyni (1994) był nominowany do Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu, Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej dla najlepszego aktora pierwszoplanowego i nagrody Australian Film Institute. W 1995 został wybrana przez magazyn „Empire” jako jedna ze 100. najseksowniejszych gwiazd w historii filmu. Jego rola mściwego gangstera, uhonorowana Nagrodą Satelity, w dramacie kryminalnym Angol (1999) została stworzona specjalnie dla niego przez reżysera Stevena Soderbergha. Został obsadzony w roli Magnusa Martela w horrorze fantasy Klucz do Apokalipsy (2001). W latach 1961–1963 był związany z Julie Christie. W latach 1964–1966 związał się z angielską supermodelką Jean Shrimpton. Romansował także z Brigitte Bardot, Joan Collins, Peggy Lipton, Marisą Berenson i Jackie Collins. Pod koniec 1969, Stamp nagle zrezygnował z aktorstwa i zniknął z centrum uwagi. Po przeprowadzce do Indii spędził kilka następnych lat szukając oświecenia w aśramie i filozofii Jiddu Krishnamurtiego, zapuścił włosy do pasa i nosił długie, powiewne szaty. 31 grudnia 2002 ożenił się z Elizabeth O’Rourke. 29 kwietnia 2008 doszło do rozwodu.