Miguel de Cervantes y Saavedra

Miguel de Cervantes y Saavedra (ur. 29 września 1547 w Alcalá de Henares, zm. 23 kwietnia 1616 w Madrycie) – renesansowy pisarz hiszpański, najlepiej znany jako autor powieści El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha (Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy). Data jego urodzin nie jest poświadczona, jednak ze względu na imię, jakie mu nadano, przypuszczalnie urodził się 29 września, w dzień św. Michała Archanioła. Wiadomo, że ochrzczono go 9 października 1547 w Alcalá de Henares. Przyszły pisarz pochodził ze zubożałej, ale znanej rodziny szlacheckiej. Dziadkiem pisarza był pochodzący z Kordoby don Juan de Cervantes, prawnik z wykształcenia, który doszedł do stanowiska corregidora. Porzucił on swoją żonę i rodzinę. Ojcem Miguela był Rodrigo de Cervantes – medyk i cyrulik, a matką doṅa Leonor de Cortinas. Miguel był czwarty z siedmiorga rodzeństwa. W 1551 roku rodzina Miguela przeniosła się z Alcalá de Henares do Valladolid, a w 1553, po opuszczeniu przez Rodrigo więzienia, do którego trafił za niespłacone długi, rodzina przeniosła się do Kordoby. Miguel przez dwa lata uczył się w szkole prowadzonej przez Alonso de Vieras, a potem w kolegium jezuickim. W 1564 mieszkał w Sewilli, a od 1566 w Madrycie, pobierając nauki u znanego humanisty Juana Lopeza de Hoyos, który być może zaszczepił w Cervantesie miłość do literatury. W wyniku zranienia w zakazanym pojedynku Antonia de Sigura, skazany zaocznie Cervantes musiał uciekać z Madrytu. W 1569 r. dotarł do Rzymu. W Rzymie Cervantes był szambelanem na dworze Acquavivy, wkrótce jednak postanowił wstąpić do hiszpańskiego regimentu stacjonującego w Neapolu (którym w owym czasie należał do korony hiszpańskiej). W słynnej bitwie w zatoce Lepanto (1571), w której walczył pod dowództwem don Juana de Austria, wykazał się dużą odwagą, stając do walki mimo dręczącej go gorączki. Za brawurę zapłacił dwiema ranami postrzałowymi, w pierś i strzaskaną lewą ręką, która pozostała nieruchoma do końca życia. Po bitwie szybko wrócił do czynnej służby. Przez dłuższy czas stacjonował w Neapolu, gdzie zapoznawał się z włoską literaturą. Zwolniony ze służby wojskowej po czterech latach, w drodze do kraju, został wzięty do niewoli przez berberyjskich korsarzy, którzy sprzedali go bejowi Algieru. Ponieważ miał ze sobą listy polecające od księcia de Sessa i Don Juana, cena okupu za niego była wyższa niż za przeciętnego chrześcijanina, a tym samym czas oczekiwania na wykupienie wydłużał się. Jednocześnie niewykluczone, że listy tak ważnych osób uratowały mu życie, gdy kilkakrotnie próbował ucieczki. Niewola trwała pięć lat; o jego obecności w Algierze wspominają co najmniej dwa źródła z tamtego okresu. Wydaje się, że dość krnąbrny jako niewolnik Cervantes był przez swych kolejnych właścicieli traktowany z pobłażaniem, a jego talent, zarówno przywódczy, jak i artystyczny, zyskał mu uznanie współtowarzyszy niedoli. Wreszcie w 1580 rodzina Cervantesa uzbierała 500 eskudów i Miguel został wykupiony, niemal w ostatniej chwili, bo jego ostatni właściciel przenosił się właśnie do Konstantynopola i zamierzał zabrać ze sobą wszystkich niesprzedanych niewolników. W pierwszym okresie po uwolnieniu znów zaciągnął się do wojska i stacjonował w Portugalii, świeżo podbitej przez Filipa II. Wkrótce opuścił armię na zawsze i po romansie (którego owocem była córka) z młodą mężatką o nazwisku Ana de Villafranca ożenił się z młodszą od siebie o 18 lat Cataliną de Salazar y Palacios, właścicielką niewielkiego majątku ziemskiego w Esquivias, niewielkiej wiosce w La Manchy. Po kilku bezowocnych próbach zatrudnienia się na dworze Filipa II zrezygnował i postanowił żyć wyłącznie z literatury, do czego zresztą został niejako zmuszony, ponieważ euforia wywołana bitwą w zatoce Lepanto już dawno przeminęła, a jego zasługi wojenne poszły w zapomnienie, nie dając gratyfikacji, na które być może liczył. Utrzymywanie się z pisarstwa okazało się rzeczą bardzo trudną. Wkrótce napisał pierwszą powieść, romans pasterski Galatea, wydany w 1585, który dedykował przyjacielowi Acquavivy, być może z nadzieją, że ten roztoczy nad nim patronat. Był to okres bujnego rozkwitu hiszpańskiego teatru. Także Cervantes spróbował swych sił jako dramaturg. Z jego dzieł dramatycznych tego okresu zachowały się tylko dwie sztuki: El trato de Argel (Życie w Algierze) i tragedia z dziejów rzymsko-hiszpańskich Numancja (La Numancia). Jak twierdził, napisał w owym czasie kilkadziesiąt sztuk, w tym La confusa, którą uważał za najlepszą. Jednak jako autor dramatyczny Cervantes nie osiągnął powodzenia, choć, jak pisał po latach, jego sztuki zostały przyjęte przez publiczność „bez obrzucania aktorów warzywami”. Nędza zmusiła go w końcu do podjęcia innej pracy; otrzymał urząd komisarza do spraw zaopatrzenia Wielkiej Armady. Nie wiązało się to z łatwym życiem, ale dawało pewne możliwości, m.in. podróży po Andaluzji, których reminiscencje znalazły oddźwięk w jego późniejszych utworach. Jednakże problemy ze zbilansowaniem ksiąg i procesy z przełożonymi, którzy zarzucali mu złą wolę i działanie na szkodę Armady, sprowadziły nań wielkie przykrości i we wrześniu 1592 roku znalazł się w więzieniu, na szczęście tylko na kilka dni. W 1594 roku wyjechał do Madrytu i tam otrzymał posadę poborcy podatkowego, która choć nobilitująca w stosunku do poprzedniej, to jednak wiązała się z równie nieprzyjemnymi obowiązkami. Po zaledwie dwóch latach Cervantes odrzucił ten zaszczyt i wyjechał do Sewilli, gdzie oddał się swej ulubionej sztuce: poezji.