Tatyana Drubich

Taras Hryhorowycz Szewczenko (ukr. Тарас Григорович Шевченко, wym. [tɑˈrɑs ʃɛwˈʧɛnkɔ]; ur. 25 lutego?/ 9 marca 1814 we wsi Moryńce w powiecie zwinogródzkim guberni kijowskiej, zm. 26 lutego?/ 10 marca 1861 w Petersburgu) – ukraiński poeta narodowy, etnograf, folklorysta, malarz, przedstawiciel romantyzmu, a także działacz polityczny. Bohater narodowy Ukrainy. Taras Szewczenko jest również przedstawicielem literatury rosyjskiej. Niemal wszystkie jego powieści i większość dramatów zostało napisanych po rosyjsku, podczas gdy utwory poetyckie Szewczenki tworzone były w języku ukraińskim. Był członkiem Bractwa Cyryla i Metodego oraz akademikiem Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. W roku 1847 Szewczenko został skazany politycznie za pisanie w języku ukraińskim i promowanie niepodległości Ukrainy. Urodził się we wsi Moryńce (obecnie w rejonie zwinogródzkim obwodu czerkaskiego, Ukraina) w rodzinie pańszczyźnianego chłopa we wsi należącej do zrusyfikowanego Niemca, Wasilija Engelhardta. W 1816 r. rodzice Szewczenki przenieśli się do wsi Kiryłówka, należącej również do Engelhardta. W dziewiątym roku życia stracił matkę, w jedenastym – ojca, który – zanim umarł – posyłał go do cerkiewnej szkoły w Kiryłówce, później zaś Szewczenko uczęszczał na naukę do miejscowego diaka. Po dwóch latach służby u pierwszego despoty, z którym zetknął się w życiu – jak określał potem tę szkołę u diaka – Szewczenko zbiegł do sąsiedniego miasteczka Łysianki, do pisarza ikon, gdyż od dzieciństwa interesował się malarstwem. Tam również nie było warunków do prawdziwej nauki. W trzynastym roku życia wrócił do Kiryłówki i został gromadzkim pastuchem. Spotykał wędrownych ślepców – kobziarzy, bandurzystów i lirników, którzy śpiewali pieśni o przeszłości Ukrainy, o walkach z Tatarami i Polakami, o Sahajdacznym, Chmielnickim, Goncie i Żeleźniaku. Starał się o ponowne przyjęcie do pracy u malarza, zwrócił się o zezwolenie do administratora majątku Engelhardta. Zamiast tego został oddany do pracy we dworze, początkowo do pomocy kucharzowi, później w charakterze kozaczka. We dworze Szewczenko dużo czytał i rysował. Talent malarski zwrócił na niego uwagę Engelhardta, który zapragnął mieć w nim swego pańszczyźnianego malarza. W czasie pobytu w Wilnie pozwolił Szewczence uczyć się u głośnego malarza Jana Rustema. Nauka u tego mistrza nie trwała długo. Wybuchło powstanie listopadowe i przerażony Engelhardt przeniósł się pospiesznie do Petersburga. W Petersburgu siedemnastoletni Szewczenko został oddany na systematyczną naukę malarstwa do mistrza cechowego Szyriajewa. W wolnych chwilach Szewczenko udawał się do Ogrodu Letniego i tam, najczęściej w białe petersburskie noce, rysował posągi antycznych bogów.